maandag 6 mei 2013

De vroegste heren van Tongelaar

...landgoed Tongelaar...

Het BHIC in Grave zit nu vijf jaar aan de Arnoud van Gelderweg 73 in Grave. In het kader van het lustrum verzorgt Leny van Lieshout drie maanden iedere maandag een blog over bijzondere archiefstukken. Vandaag het laatste deel.

Het landgoed Tongelaar (tegenwoordig onder Mill, vroeger onder Gassel) viel in de vroegste tijd onder de bezittingen van de heren van Cuijk. Dat weten we, omdat Jan I van Cuijk het blijkens een charter uit 1282 in leen opdroeg aan Floris V van Holland, een regeling die overigens al snel weer ongedaan werd gemaakt. Jan I spreekt in dat charter van ‘de versterking en de nieuwe burcht’ Tongelaar.

Tot voor kort zat er een gat tussen dit bewijs van eigendom (1282) en de eerstvolgende vermelding van een (andere) eigenaar, te weten Cornelis van Merwijck (1445). Een stuk in het parochiearchief van Escharen en een stuk in het archief van het Graafs kapittel leveren een uitstekende kandidatuur voor de missing link: de familie Van der Donck. Cornelis van Merwijck was de vader van Willem van Merwijck, echtgenoot van Margriet van der Donck, dochter van Johan van der Donck, ambtman van Grave ten tijde van de hertogen Arnoud en Adolf. In een overzicht van de tienden toekomend aan de kerk van Escharen uit 1504 (parochiearchief nr. 293 f. 1v) wordt heer Johan van der Donck, ridder, genoemd als vroegere eigenaar van de Tongelaarse korentienden, ‘so dat slot met sijnen toebehoeren den here van Kuyck duer huwelick welneer afgestorven ende affgearft is, na Willem van Merwijck Jagermeister’.

Een register uit 1577 in het kapittelarchief zegt dat anno 1385 de Van der Doncks zeer in aanzien stonden nadat een Van der Donck met een meisje Van Cuijk was getrouwd. Is dit allemaal waar, dan loopt de lijn van de Heren van Cuijk naar de familie Van der Donck en vandaar naar de familie Van Merwijck. Daarna is de opvolging bekend.

Vind je dit interessant? Lees dan ook:

2 opmerkingen:

Paul Budde zei

Ik heb deze aanvullende info op mijn geschiedenis website staan.

There is a charter mentioning that Jan I van Amstel in the early 14th century had been granted the management of Tonghelaerebroek (Mill) by Jan van Cuijk. Jan van Amstel and his father Gijsbrecht van Amstel were at that both living in exile in Oss, after the murder of Floris V. They had received the protection of the Duke and Brabant and Lord Jan van Cuijk.

Interestingly Floris V held, shortly before this time, certain rights over this property (an open house – what allowed them to station his troops there). The land reclamation that took place here resulted in it receiving the name Hollanderbroek, probably because the land was developed according the latest drainage techniques introduced by Floris V.

http://paulbuddehistory.com/europe/holland-and-zeeland/

BHIC zei

Bedankt voor deze aanvullende informatie, Paul! Interessant!