woensdag 30 april 2014

Weet jij het? Wat doen die streepjes daar?

...Wat is de betekenis van de gekleurde stippen en strepen?...
Het mooie van archiefonderzoek is dat vaak de meest uiteenlopende vragen worden beantwoord. Maar soms roepen oude documenten juist weer vragen op. Dat is zeker het geval met dit trouwboekje uit de gemeente Tilburg. Want wat doen die gekleurde strepen en stippen daarin?

Vooralsnog kennen we het verschijnsel alleen in Tilburg. Daar duiken soms gekleurde stippen en strepen op in trouwboekjes bij kinderen die in de jaren 1915 - 1917 zijn geboren. Zowel bij de namen van jongens als meisjes staan vreemdsoortig codes (zie hieronder).

...detail uit het trouwboekje...
Zou het te maken hebben met inentingscodes waarbij trouwboekjes als een administratief middel dienden? Maar de Spaanse griep brak hier in 1918 uit. Zou het dan om influenza gaan? Of gaat het wellicht om héél iets anders? Hoe komen we erachter?

Nou, heb jij toevallig het trouwboekje van je (over)grootouders uit het eerste kwart van de 20ste eeuw thuis? Wil je dan eens kijken of er dergelijke codes zijn ingevuld? Zo ja, in welke plaats zijn je voorouders getrouwd? In welke jaren staan de kleurencodes? Bij welke jaren? Laat het weten en zo komen we samen achter het mysterie van de kleurencodes!

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Wie weet meer over Willem Tell?
- Dubbele bruiloft

10 opmerkingen:

Martin de Bruijn zei

Deze tekens komen ook in de trouwboekjes van mijn grootouders voor. Mijn oudste tante vertelde dat het om de distributie van melk voor zuigelingen en kleine kinderen ging. Mijn grootmoeder van moederszijde gumde wel eens streepjes en stippen weg om meer melk voor mijn moeder en haar tweelingzus, geboren 14 juli 2015, te kunnen krijgen. Mijn oudste tante, die de melk moest halen, was steeds bang dat het zou uitkomen en dat zij en haar moeder de gevangenis zouden ingaan. Ze zijn echter nooit gesnapt.

Martin de Bruijn zei

Het gaat natuurlijk om 14 juli 1915.

Anoniem zei

Ook in het trouwboekje van mijn grootouders staan deze tekens, waarbij ik altijd heb gedacht dat één van de kinderen had gekleurd. Leuk het verhaal van Martin te lezen. Lijkt me aannemelijk.
Grootouders zijn op 24 april 1907 getrouwd in Tilburg.
Onder de aantekening van de geboorte van mijn moeder op 30 september 1915 staan de streepjes en puntjes in paars rood en blauw.

Mieke Rijnhart

P. van Loon zei

In het trouwboekje van de grootouders van mijn vrouw staan precies dezelfde tekens. Ook ik heb altijd gedacht dat kinderen aan het tekenen waren geweest.
Het gaat hier over het geboortejaar 1917 en de stad is inderdaad Tilburg.

Anoniem zei

Nog een aanvullende reactie op mijn bericht van 3 mei 2014 11:07. Ook op de volgende pagina van het trouwboekje van mijn grootouders staat bij de geboorteaangifte van mijn tante(5e kind) op 8 mei 1917 een "gekleurde streepjescode". Nog uitgebreider dan bij de geboorteaangifte van mijn moeder(4e kind). Hierbij staat ook de schuine rode M met een schuine streep eronder in hetzelfde handschrift als bij het voorbeeld in de nieuwsbrief.

Mieke Rijnhart

Anoniem zei

Naar aanleiding van Uw jongste nieuwsbrief meld ik u het volgende: Deze vraag over de rode en blauwe streepjes in trouwboekjes werd mij enkele jaren terug gesteld op een bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging voor Genealogie, afdeling Den Bosch – Tilburg. In het periodiek Gepermeteerd ben ik daar op in gegaan. De streepjes stammen uit de distributietijd tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Hoewel de verstrekte bonkaarten werden aangetekend op de stamkaart werd dat soms ook door middel van streepjes in rood en blauw in het trouwboekje aangegeven. Vermoedelijk is dat in het begin van de distributieperiode gebeurd toen de stamkaart nog niet was ingevoerd. Met Genealogie heeft het derhalve niets te maken.
Met vriendelijke groet,
K. Weijters

Ad Beerens zei

Ik heb o.m. een trouwboekje uit 1910 en 1913, beiden van Gemeente Tilburg. In allebei staan van die rare tekens, gezet met diverse gekleurde potloden. Opvallend is dat ze in beide boekjes op de pagina van de uit dat huwelijk ontstane kinderen zijn vermeld.
Het heeft met Tilburg te maken, want in een boekje van Oirschot, waarbij de kinderen in Tilburg geboren zijn, komen deze tekens niet voor.

Ad Beerens zei

Nog een aanvulling op mijn eerdere reactie:
Het gaat bij mij in beide gevallen om kinderen die tussen 1915 en 1918 geboren zijn. De opmerking die ik plaatste over een boekje uit Oirschot is in deze niet relevant, omdat de betreffende kinderen na 1920 geboren zijn.

Stef Engering zei

Het gaat steeds om drie kleuren: blauw - paars - rood. Waarschijnlijk om drie verschillende soorten gedistribueerde middelen voor babytjes. Uit te zoeken: geldt dit ook in andere trouwboekjes? en let ook op het aantal: hier totaal 31. Kreeg elk babytje er 31 (of 30, afhankelijk van de maand van geboorte?)
Zien we dit aantal ook in andere boekjes terug?
Verder staan er zowel streepjes als puntjes, maar dat lijkt mij eerder een schrijfwijze van betrokken beambte dan dat het een aparte betekenis heeft.
Zie de willekeur waarmee ze afwisselen.

BHIC zei

Dank allemaal voor de inhoudelijke reacties! We gaan kijken of we er algemene conclusies uit kunnen trekken. Mocht iemand nog op meer of andere ideeen komen; we horen het graag!