De hormoonfabriek

Je zou bíjna denken dat archiefbezoek de laatste tijd verplicht is gesteld voor auteurs... Na Porselein van Bettina Drion schreef Saskia Goldschmidt het boek De hormoonfabriek. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de farmaceutische fabriek Organon in Oss. Goldschmidt dook er voor in het bedrijfsarchief maar kwam voor haar boek ook bij het BHIC langs.

"Tijdens mijn research voor mijn familiegeschiedenis Verplicht gelukkig stuitte ik op een bericht over seksueel misbruik, gepleegd door een directielid van de farmaceutische fabriek Organon in Oss. Verder onderzoek leerde me dat twee joodse broers deel uitmaakten van de directie. Een van hen misbruikte zijn werkneemsters en werd daarvoor veroordeeld en gevangen gezet. Na zijn vrijlating in 1940 werd hij vermoord in Auschwitz. De andere broer wist te ontkomen en bleef ook na de oorlog een invloedrijke industrieel", zo staat te lezen op de site van Goldschmidt.

Het verhaal gaat over de succesvolle ondernemer Mordechai de Paauw, Motke voor vrienden. Hij kijkt terug op zijn leven terwijl hij in een bed ligt met een ijzeren rand. Het lijkt op de kooien waarin de proefdieren van zijn laboratorium werden opgesloten. Hij realiseert zich dat het hem niet gelukt is fatsoenlijk te leven. In de jaren twintig van de vorige eeuw stonden hij en zijn tweelingbroer Aron aan het begin van een adembenemend project. Samen met de beroemde hoogleraar en farmacoloog Rafaël Levine richtten ze een bedrijf op waarin het slachtafval van Motkes vleesfabriek gebruikt werd voor het ontwikkelen van hormoonpreparaten.

De omstandigheden aan het begin van de onderneming zijn niet gunstig. Armoede en criminaliteit in de katholieke provinciestad, de klassenjustitie die in het interbellum gemeengoed is en het opkomend antisemitisme vormen een giftig mengsel. Maar Motke zet door, geen prijs lijkt te hoog. Als na de Tweede Wereldoorlog de balans wordt opgemaakt, blijkt dat niemand ongeschonden uit de strijd is gekomen.

Behalve het BHIC bezocht Goldschmidt het NIOD, het Stadsarchief Oss en het bedrijfsarchief van MSD, de huidige naam van Organon. De boekpresentatie vindt plaats op vrijdag 2 november om 15 uur bij de Groene Engel in Oss.