Wil de echte Hugo de Groot nú opstaan?

...uit de Raad van Brabant...

Hij is drossaard en schout van Bergen op Zoom, superintendant der goederen van stad en markiezaat Bergen op Zoom. Maar hij valt vooral op door zijn naam: Hugo de Groot (1658-1705). Dit achterkleinkind van dé Hugo de Groot en één van de vele Hugo's uit dit adellijk geslacht is met enige regelmaat terug te vinden in de Raad van Brabant. 

Wie kent niet het verhaal van Hugo de Groot en de boekenkist? De gewiekste manier waarop Neerlands rechtsgeleerde (1583-1645) ontsnapte uit slot Loevestein? En dan de intellectuele erfenis die De Groot naliet: van theologische verhandelingen tot indrukwekkende gedichten. Maar zijn achterkleinkind Hugo houdt zich met andere zaken bezig, zo lijkt het.

...één van de stukken waarover de drossaard De Groot zich boog in 1685...

Een blik in de archieven van Raad van Brabant leert ons dat deze Hugo de Groot boetes uitdeelt voor straatrumoer, zich boos maakt over straatschenderij en straffen oplegt voor mishandeling, belediging of bedreiging. Dat klinkt in sommige gevallen spannender dan dat het is. De Groot moet zich onder meer buigen over de kwestie van huisvrouw Geertruijt Grijp die haar arm en hand brandt aan de hete pap en de vraag of dat nu opzet was van Pieter de Clerck die met zijn "quade kop" die pap op tafel zette.

...het verhaal over de pap en de verbrande arm...

En waar overgrootvader Hugo ook bekend staat als het Delfts orakel lijkt dat voor zijn verre nazaten niet van toepassing. Zo lijkt de tolerantie ten opzichte van katholieken wel een prijskaartje te hebben bij de drossaard Hugo. Hij ontvangt in 1704 50 dukatons (ruim 157 gulden) voor de medewerking bij de aanstelling van een franciscaan, als opvolger van een overleden pastoor. 

Zoon Pieter (1684-1747) blijkt er dezelfde principes op na te houden. Evenals zijn vader ontvangt hij een jaarlijkse 'recognitie' (een soort belasting, een heffing) voor het oogluikend toestaan van de katholieke godsdienstoefeningen. Dat weerhoudt hem er niet van katholieke activiteiten aan de kaak te stellen, om zo zijn eigen, binnen gereformeerde gemeenschap omstreden, positie te versterken, zo lezen we in het boek "Geloof kan bergen verzetten" van Charles de Mooij. Dat lijkt toch ver af te staan van de man met de boekenkist. 

Marilou Nillesen

Onderzoek doen in het archief van de Raad en Leenhof van Brabant, een van de belangrijkste archieven bij historisch onderzoek in Brabant tot 1811, is nu nog eenvoudiger geworden. Dat komt omdat het BHIC in ’s-Hertogenbosch nieuwe online zoekingangen heeft gemaakt. Daarnaast zijn grote delen van het archief gescand. Het betekent een schat aan personen, plaatsen en gebeurtenissen. In een serie blogs lees je enkele van deze pareltjes uit dit archief.

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Een weldenkend en humaan mens
- Adriana van Overstraten