Boeven vangen met een grote glimlach

...wat is het verhaal achter deze boeven?...

De één wordt getroffen door de soms romantische verhalen van vrouwen die worden geschaakt, de ander krijgt een thuisgevoel van alle bekende namen die hij tegenkomt. Maar één ding hebben de inkloppers van het project Boeven Vangen gemeen: ze werken met veel plezier aan het verwerken van scans van de Brabantse gevangenisregisters.

Met dit speciale project worden Brabantse gevangenisregisters (1821-1940) geïndexeerd. In de inschrijvingsregisters kun je op dit moment alleen op datum zoeken; een naamindex is meestal niet voorhanden. Daar brengt dit project verandering in. Liefhebbers lezen scans uit de registers en halen daaruit de naam, leeftijd, geboorteplaats en misdrijf. Het BHIC vroeg een aantal van deze 'inkloppers' naar hun motivatie en ervaringen. En dat leverde leuke reacties op.

Vrijwel iedereen verbaast zich over de jonge leeftijd van sommige boefjes.“Dikwijls onder de tien jaar! Hoezo kweek je nieuwe boeven?”, stelt Cor van Duynhoven. Ook de schrijnende armoede die mensen dreef tot diefstal maakt op inkloppers indruk. “Wat ik geleerd heb, is dat vroeger smokkelen van de gekste dingen - lompen, zeep, zout - nog een echt item was en dat kinderen zonder pardon ook het gevang in gingen. En ik heb geleerd dat mensen toch door barre omstandigheden tot het uiterste werden gedreven om nog warmte of eten te krijgen. En wat ik eigenlijk best erg vind, is dat deze mensen naast een gevangenisstraf ook nog een boete kregen opgelegd. Ze hadden al niks en nu moesten ze ook nog maar eens zien hoe ze die boete betaald kregen. Echt triest", vertelt Nicole Demas.

Het plezier dat het verwerken van scans oplevert, schuilt vaak in verschillende dingen. Zo vond Evert Veldman na bijna 1000 eindelijk een adellijke persoon. “Leuk is ook om dan het verhaal bij zo iemand te vinden. Dit geeft ook na duizend scans weer een extra boost om verder te gaan.” Ko Bierman zong als kleine jongen in een kerkkoor dat tijdens de kerstdagen in de gevangenis van Haarlem optrad. Gevangenissen hebben hem altijd geintrigeerd en dat maakt het werken in de registers ook zo fascinerend. Veldman bekent redelijk verslaafd te zijn geraakt aan het verwerken van de scans. En hij is vast niet de enige, zo laten de cijfers over de voortgang van het project zien:

Maar niet getreurd want er wordt een vervolgproject: inschrijvingsregisters van de Brabantse huizen van bewaring. Een soortgelijke bron als de registers van de strafgevangenissen, maar om nog een paar extra redenen interessant. Wordt vervolgd...

Marilou Nillesen

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Christiaan van de Ven op het criminele pad
- Bij de kladden