Hugo kiest: Moffenspiegel #stukvanhetjaar2014

De moffenspiegel: een boekje vol spotprenten, uitgegeven door de Royal Air Force

Het jaar 2014 staat in het teken van het begin van de Eerste Wereldoorlog 100 jaar geleden. Met name in België, hét grondgebied waar het strijdtoneel zich heeft afgespeeld, wordt op alle mogelijke manieren stil gestaan bij deze oorlog. In Nederland heeft de Eerste Wereldoorlog lang niet zoveel impact gehad. Dit komt vooral door de behouden neutraliteit. De herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog zijn voor ons Nederlanders veel tastbaarder. Voor Brabant is het jaar 2014 in dit geval ook een jaar van herdenken. De bevrijding van de Nazi's zeventig jaar geleden.

Humor als wapen
In de collectie van Louise van Tongerloo (historica) vond ik een Moffenspiegel, gemaakt door de Royal Air Force (RAF). Een klein boekje vol spotprenten over Hitler en consorten. Het is een prachtige historische bron die een vorm van verzet verbeeldt die me aantrekt, satire. Een serieuze boodschap, verpakt in een lach. Want satire gaat voorbij aan spot. Naast een lach opwekken heeft het ook als doel om het publiek aan het denken te zetten. Het wordt gebruikt om een verandering teweeg te brengen. Ik ben benieuwd wat deze Moffenspiegel voor gevoel opwekte bij de lezers indertijd. Hoop? Wraak? Of misschien gewoon een lach na al die jaren van dood en verderf?

Voorbeeld van spotprenten uit de Moffenspiegel

Bronnen zoals spotprenten zijn heel lang niet op waarde geschat. Terwijl het juist prachtig is om deze bronnen te analyseren. Welke frustratie zit er achter de spot? Waarom wordt een persoon op deze wijze afgebeeld? Het is een mooie manier om een tijdsbeeld te schetsen. Wat wordt er benadrukt, wat vindt men belangrijk en wat zie je niet terug en wordt dus als normaal geacht?

Een kritische blik
Deze sportprenten geven de mentaliteit weer van de politieke situatie indertijd, sterker nog, het zegt wat over de vorm van de politieke cultuur van dat moment. Het is een kritische blik op politiek en politiek leiderschap. Het doel van satire is om te ontmaskeren en de ware aard van zaken te laten zien. Tevens laat een sportprent zien in hoeverre er kritiek geleverd mag worden. Deze Moffenspiegel geeft dus niet alleen een beeld weer van de nazi's, maar ook van de makers van de prenten, de geallieerden.

Waarom vind ik dit het Stuk van het Jaar? Deze Moffenspiegel is een voorbeeld van een mooie historische bron, waarin de visuele content centraal staat. De spotprent laat je op fraaie wijze de 'waarheid' van de maker zien. Als bron biedt het je een interessante kijk op een periode. Daarbij vind ik humor het beste wapen om te gebruiken in een oorlog!

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Wat wordt het Stuk van het Jaar 2014?
- Yvonne kiest: missie van minister Van Son #stukvanhetjaar