17de eeuwse Citadel komt tot leven met hedendaagse app

Benieuwd waarom de Citadel in Den Bosch ook wel de Papenbril werd genoemd? Waarom het dak eenvoudig van het kruithuisje kan worden geblazen? Wandel dan eens rondom de Citadel en luister naar de verhalen over dit bijzondere gebouw, verteld door directeur René Bastiaanse.

Veel Bosschenaren en toeristen passeren dagelijks de Citadel aan de Zuid-Willemsvaart in 's-Hertogenbosch, op de fiets, te voet en zelfs per boot. Toch blijkt dat ze het prachtige gebouw waar het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) in gehuisvest is vaak niet kennen. Het BHIC heeft daarom een gratis historische buitenwandeling gemaakt (via een app) voor iedereen die interesse heeft in de historie van de Citadel.

Via de app van izi.TRAVEL neemt tv-wandelaar René Bastiaanse je mee en vertelt over de geschiedenis en de  functie van dit prachtige gebouw en zijn omgeving. De wandeling duurt ongeveer twintig minuten. Het idee om gebruik te maken van deze app komt van Robin Hörst, student van de opleiding Geo Media & Design en stagiair bij het BHIC.

Je kunt deze gratis wandeling eenvoudig downloaden. Wil je dat doen, klik dan hier op gratis app. Wat heb je nodig? Een smartphone of tablet/iPad en een goede internetverbinding. Je kunt de izi.TRAVEL-app downloaden via de Apple Store, Google Play Store (Android) of de Windows Phone Store. Zet je GPS/locatie aan. Na de installatie zoek je op ‘bastiaanse’.

Of maak gebruikt van de QR-code hieronder. Tip: je kunt de wandeling vóór je bezoek downloaden, zodat je tijdens het wandelen niet meer online hoeft te zijn om hem te kunnen gebruiken.

Tijdens openingstijden ben je bij het BHIC altijd welkom voor meer informatie als je vragen hebt. We hopen dat je zult genieten van de buitenwandeling en van de mooie omgeving.

Geschreven door:
Margot America

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Twee fraaie Fords en een bijzondere ambulance
- Horeca op suikerzakjes

De beste verhalen via e-mail ontvangen?

Boze moeder overste wil geld op nieuwsjaardag

...moeder overste dreigt met verdere stappen...

Lang niet iedereen kijkt – om uiteenlopende redenen - vol verwachting uit naar het nieuwe jaar. Dat was vroeger bepaald niet anders. Als we door de schepenprotocollen en notariële protocollen van de 16^de, 17^de en 18^de eeuw bladeren, merken we dat 1 januari voor velen een niet benijdenswaardige dag is. Want nieuwsjaardag, dat betekent vooral flink dokken.

Zoals voor Jan Henrixsone van den Bogaert, Eymbert Lambert Eymbertss en Henric Diric Gilis. Samen zijn ze Henric Jan Deckerss. en Sebert Janss. nog vijftig gulden schuldig. Te betalen op nieuwjaarsdag, zo tekenen de schepenen Bogart en Berkel in Schijndel in 1558 op.

Voor Willem soone Balthazar Peeters is het niet veel beter. Hij is priester Handrick Janssen van Dommelen nog 400 carolus gulden schuldig en dat mag hij in twee delen betalen: op 1 januari 1638 (224 gulden) en op 1 januari 1639 (212 carolus gulden). En zo komen we nog een hele rij vol schuldbekentenissen tegen, met allemaal die duidelijke deadline: betalen op 1 januari.

Nemen we één ‘minnelijke overeenkomst’ nader onder de loep. En wel die van de kinderen van Adriaen Jacops. Want Jacop zoon Adriaen Jacops dacht een mooie slag te slaan toen hij een stuk akkerland – net onder Esch – verkocht aan de secretaris van de stad Den Bosch, Dirck van Kessel.  Maar Mariken, dochter van Adrian Jacops, was inmiddels ingetreden in het klooster van de “arme Clarissen”, zo staat omschreven in de akte, in Boxtel. Ze had haar erfdeel uit het bezit van haar vader ingebracht.

Maar daarbij was geen rekening gehouden met de opbrengst van het stukje akkerland onder Esch. Moeder overste, abdis van het klooster, neemt rigoureuze maatregelen: er moet geld van de verkoop van de opbrengst van het land naar het klooster. Zo niet, dan gaat het klooster verder procederen en dan kunnen de kinderen ook niet tot deling van het bezit komen.

Er wordt dus maar snel een afspraak gemaakt met deze moeder overste. Het klooster laat aantekenen dat het transport van het stuk land moet worden gewijzigd en wel op die manier dat Dirck van Kessel zal afzien van verdere afspraken. De kinderen van Adriaen Jacops zullen de som van 350 gulden betalen. Op 1 januari 1635 wel te verstaan. Gelukkig nieuwjaar…

Geschreven door:

Marilou Nillesen

Vind je dit leuk? Lees dan ook:

- Aangenomen met algemene stemmen

- Krachtige kanonnen 

De beste verhalen via e-mail ontvangen?

Gekaapte brieven

Duizenden brieven uit de zeventiende en achttiende eeuw, vaak gescheven door gewone Nederlanders, zijn sinds kort online te vinden. Op de site Gekaapte brieven vind je allerlei documenten die zich bevonden op Nederlandse schepen die door de Engelsen destijds zijn gekaapt. In Engeland belandden de in beslag genomen stukken in archieven, waar ze eeuwen later zijn herontdekt. 

De moeilijk leesbare originelen zijn door vrijwilligers nauwkeurig overgetikt. De gekaapte brieven leveren een schat aan gegevens voor historici en taalkundigen, (amateur-)genealogen, erfgoedinstellingen zoals musea, en iedereen die geïnteresseerd is in het maritieme verleden van Nederland. De collectie bevat zakelijke post die in de 17e en 18e eeuw per schip werd vervoerd en ook de persoonlijke correspondentie tussen de opvarenden en hun familieleden.

...één van de vele brieven van Gekaapte brieven...

Tussen de duizenden documenten zitten ook dagboeken en persoonlijke brieven. Zij geven een inkijk in het dagelijks leven op suikerplantages in Suriname en theeplantages in Indonesië. Ook gaan veel brieven over de slavernij. Zoeken kan op allerlei manieren. Op naam van afzender of ontvanger of via woonplaats. En zo ontdekken we al snel dat er ook een brief is geschreven door J. G. Blisteng uit Den Bosch. Wil je meer lezen wat Blisteng schreef over een pennemes of Engelse tabaksdoos? Lees dan hier verder. Of ga zelf op ontdekkingstocht door deze site.

Op zoek naar sporen van Kroonwerk Coehoorn

...het Kroonwerk Coehoorn, aan de overzijde van de Maas...

Alleen met een geoefend oog zijn nu de sporen nog zichtbaar in de Nederasseltse uiterwaarden. Maar na vandaag kan het er wel eens heel anders uit komen te zien. Want zojuist zijn de eerste spaden de grond ingegaan, op zoek naar... voormalig Kroonwerk Coehoorn.

Kroonwerk Coehoorn was een verdedigingswerk van de vesting Grave. Rond 1586 werd door de Spanjaarden tegenover het rivierfront van de vesting Grave een zogeheten lunet aangelegd. Nadat in 1602 Grave in Staatse handen was gevallen, werd het lunet verder uitgebreid. Tussen 1699 en 1701 werd een nieuw kroonwerk aangelegd, naar ontwerp van vestingbouwer Menno van Coehoorn. Grave werd in 1874 als vesting opgeheven en het kroonwerk verloor zijn functie. In de negentiende eeuw werd het gesloopt bij de ontmanteling van de vesting.

Nu wordt naarstig gezocht naar die ondergrondse restanten uit de zeventiende eeuw. Op een diepte van nog geen meter moeten resten van het kroon- of stervormige verdedigingswerk in de grond zitten. Het onderzoek gebeurt op verzoek van de gemeenten Heumen en Grave. Gezamenlijk wordt gekeken of die restanten een opvallende plek kunnen krijgen in het landschap. Het archeologisch onderzoek wordt uitgevoerd door adviesbureau RAAP, met subsidies van de provincies Noord-Brabant en Gelderland. Staatsbosbeheer en Rijkswaterstaat zijn erbij betrokken, de stichting Menno van Coehoorn treedt op als adviseur.

...Menno van Coehoorn...