Ambachtelijke bakkers hebben een goed verhaal

...familie Goossens rind 1920 voor de bakkerij in Den Dungen: vlnr Grarus, Jan en Harrie, Betje en Anna Goossens...

Winkelketens met grote namen vallen als dominosteentjes om maar juist in deze tijd laten ambachtelijke winkels hun kracht zien. Zoals bakkerij/kruidenierswinkel/café Grarus Goossens in Den Dungen die inmiddels de 120 jaar heeft volgemaakt. 

"Groot en sterk was Grarus. Men zei dat hij met een hand 'n zak meel van vijftig kilogram op de werkbank zette. Hij dwong respect af en gevochten in het cafe werd er nooit, daar keek men wel voor uit." Dit staat te lezen in het boekje over 120 jaar Han Goossens, 1895-2015. Het bedrijf van Goossens staat symbool voor zoveel ambachtelijke zaken waar families generaties lang hun schouders onder hun bedrijf zetten.

Grarus Goossens vroeg 120 jaar geleden een vergunning aan om op de Woudseweg in Den Dungen een bakkerij, annex café, annex kruidenierswinkel te bouwen. Grarus was getrouwd met Betje en samen kregen ze drie kinderen: Jan, Harrie en Anna. Jan, de oudste van die drie, was de opa van de huidige bakker, Han Goossens: de vierde generatie. En opmerkelijk: op de plek waar de bakkerij toen begon, wonen nog steeds nazaten van Grarus Goossens.

...fragment uit het boekje over de Den Dungense bakkerij...

In het boekje staat beschreven over hoe het er vroeger aan toeging bij de bakkerij. Bijvoorbeeld dat boeren vaak hun eigen rogge of meel naar de bakker brachten, dat ze eerst bij de molen hadden laten malen. Die boeren wilden het broodje van hun eigen meel gebakken hebben. In de praktijk hield dat in dat er allemaal zakken stonden van allerlei boeren. De boeren kregen daarvoor een kaartje waarop stond 'goed voor een brood'.

Met dit kaartje en een dubbeltje rekenden ze af; het zogeheten bakgeld. In het begin - rond 1900 - werd voornamelijk roggebrood en witte vloermik gegeten. Krentenbrood was voor speciale gelegenheden: een verjaardag werd gevierd met een beker chocolademelk en een krentenbol. Later komen er steeds meer soorten brood bij, tot de 32 verschillende soorten die nu in de bakkerij liggen.

Werd het brood eerst bezorgd met vrachtfiets en paard en wagen, direct na de oorlog gebeurde dat in een oude legerjeep. Dat was ook wel nodig want de wegen naar Schijndel waren op dat moment zo slecht dat daar geen personenauto kon rijden. Later volgden onder meer een DAF bestelbus en vijf rode VW-busjes om het brood bij de mensen thuis te krijgen. Er werd bezorgd in Den Dungen, Sint-Michielsgestel.

Rond 1972 werd de bezorgdienst afgestoten maar werden winkels geopend in Den Bosch en Vught. Dat wil niet zeggen dat het altijd eenvoudig is geweest. De opkomst van de supermarkten zorgde voor flinke tegenwind. Maar de ambachtelijke bakker hield stand door het persoonlijke contact en het ambachtelijk hoogwaardige producten. Zoals de Brabants worstenbroodjes waarvan het recept van het speciaal kruidenmengsel nog altijd een groot familiegeheim is (en blijft...) Benieuwd naar meer ambachtelijke bakkers? Kijk dan hier...

Geschreven door:
Marilou Nillesen

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Broodlevering in Huisseling
- Bakkerij Martens

De beste verhalen via e-mail ontvangen?

Schijt aan den Koning!

De man die in november vorig jaar op een demonstratie in Amsterdam "fuck de koning" riep werd uiteindelijk toch niet vervolgd. Het Openbaar Ministerie besloot de zaak te seponeren omdat hij zijn uitspraak had gedaan "binnen de context van het publiek debat".

Dat publiek debat was echter ver te zoeken toen Christiaan Struick, een 53-jarige geboren Rotterdammer die als kleermaker woonde en werkte in Woudrichem, zich op 30 december 1850 voor de rechtbank in 's-Hertogenbosch moest verantwoorden voor het "boosaardiglijk en openbaar honen en smaden van de persoon des Konings van Nederland". Er was ook geen ontkennen aan voor hem, want hij uitte de belediging in een café vol getuigen. Christiaan had daar onenigheid gekregen over het uitblijven van een beloning voor zes trouwe jaren militaire dienst. Herhaalde pogingen tot erkenning van zijn diensttijd werden steevast door de Koning afgewezen.

Stront
Al zijn frustratie hierover dronk Christiaan op 1 november 1858 in de gelagkamer van een herberg in Woudrichem weg. Hij raakte er bovendien verzeild in een woordenwisseling met een gewezen Franse soldaat en op het kookpunt van zijn woede jegens 's lands Koning kwam de majesteitsschennis zo over zijn tong rollen: "ik heb schijt aan den Koning, niet één hoop, maar wel twéé, als ik eenen grooten hoop stront had, zoude ik hem dien op zijn kop zetten!"

Christiaan zelf kon zich door zijn beschonken toestand van toen, later niets meer van deze bloemrijke woordkeuze herinneren, maar had hoe dan ook een overduidelijk wanbedrijf begaan! En wel eentje waarop zomaar twee tot vijf jaar gevangenisstraf stond. Gelukkig voor hem vond de rechter een paar verzachtende omstandigheden voor Christiaan. Zo achtte deze zijn militaire diensttijd wel degelijk bewezen en ook gezien zijn "gewonden gemoedstoestand" kwam Christiaan Struick uiteindelijk weg met 'slechts' drie maanden cel. Het was de eerste kennismaking met het Bossche gevangenisleven voor de onfortuinlijke kleermaker uit Woudrichem.

Bron: archief rechtbank in Den Bosch (toegangsnr. 24), inv.nr. 61, vonnisnr. 166.

Dank
In deze zaak werd ik getipt door Antoon Vissers, die als vrijwilliger bij het BHIC druk doende is de bestaande naamindex op strafvonnissen aan te vullen. Je komt de vermelding van Christiaans gevangenisstraf trouwens ook tegen als je op zijn naam zoekt in onze nieuwe index op gevangenisregisters. Een prachtige bron om oude boeven en boefjes op te sporen! Check je eigen naam maar eens...

Geschreven door:
Christian van der Ven, digitale archivaris BHIC

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Christiaan van de Ven op het criminele pad
- Vijf en twintig Bossche hoertjes in één brief

Onze beste verhalen via e-mail ontvangen?

Hellup! Het bier is op!

"Daar het bier geheel op is zoo hoorden wij graag dat u ons zoo spoedig mogelijk een paar vaatjes stuurden."

Het zal je maar gebeuren: heb je een mooie uitspanning, is het bier op. Wat te doen? Snel een ansicht sturen. De kaart is verzonden op 5 januari 1903 naar bierbrouwer Godschalk in Berlicum. We zijn benieuwd wanneer de klanten van café Van den Heuvel uit Groot-Deuteren weer een pilsje kregen.

De kaart kregen we van Toon Kwaytaal uit Lith die zelf een interessante weblog heeft geschreven over zijn werk als gevangenbewaarder in het voormalige Huis van Bewaring in de St. Jorisstraat in 's-Hertogenbosch.