Reek: voor kerk en koning!

Tot 1942 was Reek een zelfstandige gemeente en dat zijn ze daar niet vergeten. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de aanloop naar de gemeentelijke herindeling van 1994. Maar het oude gemeentewapen prijkt ook nu nog op de voorgevel van het dorpshuis, dat  – hoe kan het ook anders! – het “Wapen van Reek” is gedoopt. Het Reekse wapen is dan ook bijzonder en dus een verhaal waard!

Rond de jaarwisseling 1813/14 is de situatie in Nederland chaotisch. Sinds 1811 maakte het deel uit van Napoleons keizerrijk, maar na diens rampzalig verlopen veldtocht in Rusland brokkelde de Franse macht snel af. Op 30 november 1813 landt prins Willem Frederik in Scheveningen en één dag later wordt hij in Amsterdam uitgeroepen tot Soeverein Vorst der Verenigde Nederlanden. De Franse troepen trekken zich terug, vrijwel zonder dat het tot bloedvergieten komt. Maar de Brabantse vestingsteden geven ze niet zomaar op.

Breda valt spoedig in Nederlandse handen, maar in ’s-Hertogenbosch houden de Fransen wekenlang stand. Pas op 26 januari blazen zij de aftocht dankzij Pruisische troepen, die actieve hulp krijgen van inwoners van de stad en van Vught. Grave is een heel ander verhaal: de Fransen hebben er een sterk garnizoen en vanuit de stad gaan zij op plundertocht in de wijde omgeving, die al goeddeels bevrijd is. Als buurdorp van Grave heeft Reek daar last van, dus laten zich ook hier tientallen mannen inlijven  in de landstorm. Dat is een regionale burgerwacht die het gemis van een Nederlands leger ter plekke enigszins moet opvangen.

Op 15 januari 1814 slaan Franse wachtposten op de wallen van Grave alarm. Zij horen tromgeroffel van de kant van Reek en zien dat daar de Nederlandse vlag (met de drie banen oranje, wit en blauw) wordt gehesen. Dat lijkt te wijzen op de aanwezigheid van een grote troepenmacht, die er natuurlijk niet is. Later blijkt dat Reek als eerste gemeente op de linkeroever van de Maas de Nederlandse vlag hees. Dat feit brengt burgemeester Van Erp later ertoe, aan de Hoge Raad van Adel als gemeentewapen van Reek voor te stellen: een driekleurig schild met in de middelste baan drie letters R. Deze staan voor “Reek Religioni Regi”: Reek is trouw aan kerk en koning. Jawel, in die volgorde, zoals ook later wordt gesproken van “God, Koningin en Vaderland”.

Op het definitieve vertrek van de Fransen hebben Grave en Reek nog enige tijd moeten wachten. In mei 1814 kwam de vestingstad weer in Nederlandse handen.

Dit verhaal verscheen eerder in Brabants Dagblad

Geschreven door: 
Henk Buijks

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Toen een auto nog niet gewoon was
- De Hertogswetering

Schijt aan den Koning!

De man die in november vorig jaar op een demonstratie in Amsterdam "fuck de koning" riep werd uiteindelijk toch niet vervolgd. Het Openbaar Ministerie besloot de zaak te seponeren omdat hij zijn uitspraak had gedaan "binnen de context van het publiek debat".

Dat publiek debat was echter ver te zoeken toen Christiaan Struick, een 53-jarige geboren Rotterdammer die als kleermaker woonde en werkte in Woudrichem, zich op 30 december 1850 voor de rechtbank in 's-Hertogenbosch moest verantwoorden voor het "boosaardiglijk en openbaar honen en smaden van de persoon des Konings van Nederland". Er was ook geen ontkennen aan voor hem, want hij uitte de belediging in een café vol getuigen. Christiaan had daar onenigheid gekregen over het uitblijven van een beloning voor zes trouwe jaren militaire dienst. Herhaalde pogingen tot erkenning van zijn diensttijd werden steevast door de Koning afgewezen.

Stront
Al zijn frustratie hierover dronk Christiaan op 1 november 1858 in de gelagkamer van een herberg in Woudrichem weg. Hij raakte er bovendien verzeild in een woordenwisseling met een gewezen Franse soldaat en op het kookpunt van zijn woede jegens 's lands Koning kwam de majesteitsschennis zo over zijn tong rollen: "ik heb schijt aan den Koning, niet één hoop, maar wel twéé, als ik eenen grooten hoop stront had, zoude ik hem dien op zijn kop zetten!"

Christiaan zelf kon zich door zijn beschonken toestand van toen, later niets meer van deze bloemrijke woordkeuze herinneren, maar had hoe dan ook een overduidelijk wanbedrijf begaan! En wel eentje waarop zomaar twee tot vijf jaar gevangenisstraf stond. Gelukkig voor hem vond de rechter een paar verzachtende omstandigheden voor Christiaan. Zo achtte deze zijn militaire diensttijd wel degelijk bewezen en ook gezien zijn "gewonden gemoedstoestand" kwam Christiaan Struick uiteindelijk weg met 'slechts' drie maanden cel. Het was de eerste kennismaking met het Bossche gevangenisleven voor de onfortuinlijke kleermaker uit Woudrichem.

Bron: archief rechtbank in Den Bosch (toegangsnr. 24), inv.nr. 61, vonnisnr. 166.

Dank
In deze zaak werd ik getipt door Antoon Vissers, die als vrijwilliger bij het BHIC druk doende is de bestaande naamindex op strafvonnissen aan te vullen. Je komt de vermelding van Christiaans gevangenisstraf trouwens ook tegen als je op zijn naam zoekt in onze nieuwe index op gevangenisregisters. Een prachtige bron om oude boeven en boefjes op te sporen! Check je eigen naam maar eens...

Geschreven door:
Christian van der Ven, digitale archivaris BHIC

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Christiaan van de Ven op het criminele pad
- Vijf en twintig Bossche hoertjes in één brief

Onze beste verhalen via e-mail ontvangen?

Melk doet ook een koning goed

Waar koningin Máxima 's ochtends aan haar glaasje jus nipt, drinkt koning Willem-Alexander melk, vertelde hij tijdens het ontbijt van de Koningsspelen. "Want ik ben een Nederlander", gaf hij als verklaring. Voor ons is het op deze vrijdag-advertentiedag maar een klein stapje naar... Joris Driepinter.

Willem-Alexander is duidelijk een kind van de jaren zestig want dat waren de hoogtijdagen van Joris Driepinter, een personage dat verscheen in reclamefilmpjes voor melk. Bedacht door Dimitri Frenkel Frank en getekend door een Deens ontwerper. Joris werd in die tijd - en ook in de jaren zeventig - behoorlijk populair. Er verschenen strips en verhalenboeken over dit jongetje. Dankzij zijn dagelijkse inname van melk was Joris Driepinter tot bijna alles in staat. Het optillen van een olifant/schip/trein was geen enkele moeite voor hem.

En soms komen lijntjes dan weer mooi samen. De bedenker van de verhalen van Joris Driepinter is Mies Bouhuys. En juist zij zette zich jarenlang in voor de Dwaze Moeders in Argentinië en verzette zich scherp tegen de aanwezigheid van Jorge Zorreguieta bij... het huwelijk van zijn dochter Máxima en Willem-Alexander in 2002.

Marilou Nillesen

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Melk rondbrengen in Vught
- Melk venten