Treinergernissen

Prachtig stationnetje in Uden, lijn Boxtel-Wesel

Tegenwoordig klaagt men steen en been over de misstanden bij de NS. Gladde sporen, rond dwarrelende blaadjes en aanrijdingen veroorzaken veelvuldige vertragingen. Ook begin twintigste eeuw waren de klachten over de spoorwegen niet van de lucht. Wat dacht je van kiezels op het spoor, snikhete wagons en urenlange vertragingen? 

Kwajongens
Koperdiefstal is geregeld in het nieuws, maar ook vroeger waren er kwajongens die het materieel saboteerden. Zo legden in 1936 enkele bengels een 'groot partij kiezelsteenen' op de rails. Gelukkig kon de opmerkzame machinist uit Berkel-Enschot zijn trein op tijd stoppen.

'Kiezelsteenen' op het spoor!

Totale ontreddering
Niet alleen vervelende knaapjes, maar ook ontbrekend materiaal en de slechte organisatie waren debet aan verschillende ergernissen. De kolen die vroeger werden gebruikt voor stoomtreinen zouden van onvoldoende kwaliteit zijn.

De spoorwegdienst in 1921: totaal ontredderd!

Bovendien werden machinisten slecht voorbereid op hun trajecten. Sommigen reden zelfs stations voorbij, omdat ze de plaatsen niet kenden! Een zekere machinist, zo vertelt het Boxmeers Weekblad, stond gedurende een rit van vier uur voortdurend met de schroevendraaier in de hand, om telkens de losgeraakte schroeven vast te draaien! De auteur van dit artikel roept dan ook op tot een 'ernstig onderzoek' naar de Nederlandse Spoorwegen.

Stikheet!
Met het warme weer van de afgelopen maanden zal het vast wel eens voorgekomen zijn dat de zweetdruppels op je voorhoofd parelden in een trein, waarvan de airco het had begeven. In 1925 had men uiteraard nog nooit van zoiets gehoord, maar toch was men niet blij met die hitte.

Raampjes werden opengeschoven om nog enigszins koelte in de wagon te krijgen. Een lastige 'spelbreekster' klaagt over de 'trek' of 'tocht' die dat zou veroorzaken en gebiedt: 'Meheer, doe U 't raampje dicht!' Het antwoord van deze meneer is verrassend, lees bovenstaand gedicht maar...

Nogmaals het treinstation Uden, nu in 1915 met Belgische vluchtelingen

Geschreven door:
Lisette Kuijper  

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Waar rijdt deze trein?
- Historie Duits Lijntje op dvd

De beste verhalen via e-mail ontvangen?
 

Beam ze up

...Een deel van de familie Nijssen-Haazen uit Asten (buurtschap Vosselen).
V.l.n.r. Tinus, vader Peerke, moeder Hanneke, Mietje en Sjaak... 

Hij was van 1878 of daaromtrent. En zij ook zoiets. In 1907 trouwden ze en daarna kregen ze kinderen. In 1910 werd hun derde geboren, het eerste meisje, en zij zou veel later mijn moeder worden. Ik heb 't dus over mijn grootouders van moeders kant.

Ze leven uiteraard al lang niet meer. Ook hun kinderen - behalve mijn moeder nog een stuk of vijf - zijn er niet meer. De laatste vertrok een paar jaar geleden, een heel eind op weg naar de honderd.

Mijn grootvader van moeders kant heb ik nooit gekend. Grootmoeder wel. Die is nog bij me op de eerste communie geweest. Dat weet ik omdat ik daar een foto van heb. Verder heb ik niet veel foto's van m'n grootouders, ook niet van die van vaders kant. In de eerste helft van de vorige eeuw werden er wel redelijk wat foto's gemaakt, maar niet bij de boeren op 't Brabantse zand.

Heel verrassend dus om op Facebook - dankjewel Maria - ineens een prachtige foto aan te treffen met daarop de ouders van mijn moeder en drie van hun kinderen. Prachtig omdat die foto er niet 'op z'n zondags' uitziet. Grootvader staat er op met zijn nog zwarte haren, grootmoeder als een fragiel vrouwke, de ene ome als jonge boer, een andere als puber en een tante als durske. Een foto van ergens tussen 1925 en 1930 lijkt me. Jammer genoeg zonder mijn moeder.  

Grootvader, hoorde ik ooit van haar, had een vooruitziende blik. Die voorspelde in die tijd al dat er ooit zoiets zou komen als televisie. 'Er komt een tijd dat je de mensen op de radio gewoon in je huiskamer kunt zien,' orakelde hij. Heel moeilijk was dat niet te voorspellen, want juist in die tijd werd goede sier gemaakt met experimentele tv. Maar dat wist mijn moeder weer niet. 

Grootvader kon natuurlijk niet bevroeden dat hijzelf en zijn gezin, betrapt door de toevallig passerende fotograaf, nog geen eeuw later als een verzameling pixels de wereld over zouden gaan. Dat ze zomaar oproepbaar zouden zijn van hier tot Canada en van daar tot Nieuw-Zeeland en dan weer terug.  En het 'beam-me-up-Scotty' ging zijn voorstellingsvermogen gelukkig helemaal te boven. Die droom liet hij ons. Daarom, graag tot ziens in 2150! 

Deze tekst is van de hand van gastblogger Piet Snijders. Meer van dergelijke verhalen vind je op zijn blog Horlepiet. Ben jij ook op een mooi verhaal gestuit tijdens je genealogische of historische onderzoek? En wil je dat verhaal delen? Stuur het in! Niet te lang (rond de 250 à 350woorden), illustratie erbij en we plaatsen het op ons weblog. Wie durft? :-)  

Bruidjes te kust en te keur!

Elkaar innig kussend, knielend voor het maria altaar of poserend in het park, met of zonder bruidskinderen… Een prachtige collectie bruidsfoto’s van (oud) Lithoijenaren vormt het thema van een tentoonstelling die in de maand november plaatsvindt in Lithoijen. Waar precies? In de Heilige Remigiuskerk natuurlijk, omdat deze tentoonstelling speciaal ter gelegenheid van de afsluiting van de restauratie van deze kerk is samengesteld.  

“De afgelopen twee jaar hebben we zo’n 550 trouwfoto’s ingezameld van (oud) Lithoijenaren die hier zijn geboren of als kind zijn opgegroeid. Veel Lithoijenaren hielpen ons mee door binnen hun eigen familie zo veel mogelijk trouwfoto’s te verzamelen”, verteld Frans Heeren enthousiast. Hij houdt zich al 'n aantal jaren actief bezig met cultuurhistorisch erfgoed in zijn woonplaats en in de voormalige gemeente Lith. Samen met de Heemkundekring Maasdorpen in de gemeente Lith en het parochiebestuur heeft hij deze tentoonstelling samengesteld.  

“De tentoonstelling laat een prachtig tijdsbeeld van 100 jaar bruidsfoto’s zien. Het veranderen van de bruidsmode, de manier van fotograferen, de creativiteit van de fotograaf, noem maar op. Een foto waarop ook de kinderen van het bruidspaar staan, die voor het huwelijk zijn geboren, was 50 jaar geleden ondenkbaar.” Oud Lithoijenaar Pieter de Laat heeft speciaal voor deze tentoonstelling gedichten over het huwelijk geschreven. Deze gedichten hangen tussen de foto’s.

De organisatie heeft eraan gedacht de tentoonstelling zodanig in te richten dat deze voor iedereen toegankelijk is. Dus ook voor mensen die moeilijk ter been zijn of slechtziend. Heb je na afloop zin in een kopje koffie en wil je met anderen napraten of herinneringen ophalen? Dat kan, want tijdens de tentoonstellingsdagen wordt de Koenraadtzaal (naast de kerk) speciaal hiervoor ingericht. Je kunt dan gelijk een korte presentatie zien van de restauratie van de kerk. Ook het Remigiusmuseum op de koorzolder is tijdens de tentoonstellingsdagen geopend.

Nog een tip: Begin november komt deel 2 van het ‘Lithoijen’s Familiealbum’ uit. Tijdens de tentoonstellingsdagen start de verkoop van dit mooie, rijk geïllustreerde boekwerk. Het bestaat uit veel niet eerder gepubliceerde foto’s van Lithoijen in de vorige eeuw. Verder veel familiefoto’s van Lithoijenaren! 

Kortom, tal van redenen om in november naar Lithoijen af te reizen!

Informatie: Frans Heeren, tel. 0412-482216 / ontwerpbureau.heeren@planet.nl

Wervelstorm in hartje zomer

Lange, warme dagen met een strakblauwe lucht die plotseling verandert in een loodgrijze donkere deken. We hebben het dit jaar al een paar keer kunnen meemaken hoe een lieflijke zomerdag verandert in een tropische stortbui met flinke rukwinden. De link naar klimaatverandering wordt voorzichtig al gelegd maar deze natuurverschijnselen deden zich de vorige eeuw ook voor. Met Langenboom als triest hoogtepunt.

25 augustus 1925 is een datum die bij inwoners van Langenboom in het geheugen gegrift staat. Ookal is het lang geleden; menigeen kan zo het verhaal vertellen hoe die zomerse dag het dorp veranderde in een slagveld. Een 'cycloonachtige windhoos' trok iets na zessen 's middags over Langenboom.

De windhoos - met een snelheid van 180 kilometer per uur - verwoestte meer dan twintig huizen, slingerde de kerktoren weg, liet het dak van het klooster verdwijnen en drukte de school met onderwijzerswoning in elkaar. Zoals een journalist omschreef: "Gods zweep heeft hier het hardst geknald."

Toen koningin Wilhelmina het rampgebied bezocht, moet Cornelis van den Elzen uit Zeeland hebben gezegd: "Ut het 'r gespurrierd, mijnheer de koningin."

Waarom ondanks deze natuurramp toch alle aandacht uitging naar een ander dorp (Borculo), lees je op onze site.



Foto boven: militairen bieden de helpende hand in Langenboom.
Foto beneden: koningin Wilhelmina brengt een bezoek aan het getroffen dorp.

Hulp hapert niet alleen in Haïti

Het is een schrijnend voorbeeld na de verwoestende aardbeving in Haïti: hulpgoederen staan klaar maar bereiken diegenen die dat 't hardst nodig hebben maar mondjesmaat. Na een ramp wil het soms misgaan met de hulp. Kijk naar Langenboom in augustus 1925. Terwijl het dorp na een stormramp in puin ligt, gaat de meeste aandacht naar een ander dorp: Borculo.

Niet dat daar de schade groter is (in tegendeel, menen de inwoners van Langenboom en enkele journalisten) maar de burgemeester van Borculo heeft directe lijntjes naar de Eerste Kamer. En dat betekent dat koningin Wilhelmina (en met haar de landelijke pers) in mum van tijd naar het Gelderse dorp afreist, terwijl Langenboom zwaar getroffen in alle stilte haar wonden likt.

Als Wilhelmina na een week toch ook Brabant bezoekt, krijgt ze een kort verslag van de gebeurtenissen met Langenboomse tongval: "Ut het 'r gespurrierd, mijnheer de koningin."

Wie wil weten waarom in 1985 toenmalig landbouwminister Gerrit Braks in Langenboom een monument voor deze ramp onthult, leest verder op Waar Gods' zweep het hardst knalde.

Foto: Bewoners nemen de schade op, kort na de storm in Langenboom

Oud en nieuw valt in het water

Niks geen vuurwerk of oliebollen in Oeffelt, tijdens de jaarwisseling van 1925-1926. Inwoners hadden wel iets belangrijkers aan het hoofd: hoe konden zij het wassende water keren?

Op donderdagmorgen 31 december breekt de dijk bij Nederasselt en ontstaat er een gat van 150 meter. Het water dat binnenstroomt, zet een groot deel van het Land van Cuijk blank. 's Avonds begeeft de dijk bij Oeffelt het op twee plaatsen.

"Het water stortte met geweld en met een oorverdovend gehuil door de allengs groter wordende dijkopeningen bij Den Urling en bij de Reetjes. Het stroomde de huizen en de stallen in en zette alle straten blank. De mensen vluchtten naar de zolders. Het vee, dat tot aan de borst in het water stond, werd aan zijn lot overgelaten", schrijft de krant De Echo.

Het wassende water slaat hard toe. Op honderd meter van de Molenstraat na is Oeffelt de eerste dagen van het nieuwe jaar helemaal ondergelopen. Er komen geen inwoners om; wel verdrinken er ongeveer 500 kippen, 15 varkens, een koe en een schaap.

Op 10 januari, als het water al sterk zakt, komt de gemeenteraad bijeen. Zij bespreekt de toestand van het dorp én de schuldvraag. Wie had kunnen voorkomen dat de dijken zouden doorbreken?

Lees meer over de hoge waterstand en over het antwoord op de schuldvraag op onze website.

Foto: Oeffelt, het Looi bij hoog water, 1926