Wat nou kilometerheffing?

Gaat de kilometerheffing van minister Eurlings het halen of niet? Die kwestie is in 1937 totaal niet aan de orde. Hoe krijg je méér mensen achter het stuur; dat is dan de vraag. Door het geven van gratis rijlessen bijvoorbeeld. Tja, dat is natuurlijk ook weer vragen om problemen, blijkt uit het archief van het kantongerecht.

25 Gulden voor een paar autorijlessen? Totaal onzinnig, vindt P. Cornelissen uit Beugen, schilder van beroep. Een ver familielid van hem - J. Jansen uit Gennep - heeft er alles aan gedaan om hem in de auto te krijgen. "Want het zou zo makkelijk zijn als ik kon autorijden maar het zou me niets kosten", vertelt Cornelissen tegen H. Welp, deurwaarder bij de arrondissementsrechtbank in Den Bosch. Welp woont in Boxmeer en werkt daar ook voor het kantongerecht.

Eigenlijk wil-ie niet eens autolessen, zegt Cornelissen. Zelf stapt hij maar twee keer achter het stuur; liever laat hij het over aan zijn knecht die na een les of tien dan ook prompt zijn rijbewijs haalt. "Jansen heeft wel een auto willen verkoopen doch daar wilde ik niet aan, waarop Jansen aandrong om het toch te leeren zeggende het kost je niets, dat doe ik gratis voor je, dan kun je nog de auto nemen of niet", beweert Cornelissen.

Zodra Cornelissen laat weten af te zien van een koop, krijgt hij opeens een rekening van vijftig gulden. Na wat gesteggel stelt Jansen de prijs bij tot 25 gulden voor de rijlessen, maar die moeten dan echt worden betaald. Cornelissen weigert en zo belanden de twee voor de deurwaarder. Die vindt het wel een raar verhaal dat een knecht zijn rijbewijs kan halen.

"Het is toch niet aan te nemen dat iemand die nog nimmer een vierwielig motorrijtuig heeft bestuurd in slechts een paar lessen een zoodanige rijvaardigheid heeft verworven dat hij met goed gevolg het examen voor het verkrijgen van zijn rijbewijs aflegt?"

De kantonrechter vindt het niet meer dan billijk dat er als vergoeding voor de auto – "en de benoodigde benzine en olie" – 25 gulden wordt betaald. Cornelissen moet alsnog de rekening voldoen. Maar ja, 25 gulden: hoeveel kilometer zou je daar met de heffing voor kunnen afleggen?

Foto: De R.K. geestelijkheid van Sint-Anthonis poseert in één van de eerste auto's bij de pastorie of kapelanie

Een lesje in wellevendheid

Schoonschrijven was vroeger een apart vak. En om het te leren moest je veel oefenen. Natuurlijk werd er niet zo maar wat geschreven, het moest ook nog een nuttige inhoud hebben. En zo hebben we op het BHIC een prachtig schriftje met schrijfoefeningen die je tegelijkertijd leerden hoe je je moest gedragen als je een kamer binnenging:

Wat moet ik doen voordat ik een kamer binnen ga?
Voordat ik een kamer binnenga moet ik kloppen.
Wat moet ik doen na geklopt te hebben?
Na geklopt te hebben moet ik wachten of ik antwoord krijg.
Wat moet ik doen wanneer ik geen antwoord krijg?
Wanneer ik geen antwoord krijg mag ik naar binnen gaan.
Wat moet ik doen wanneer er 'ja' of 'binnen' wordt gezegd?
Wanneer er 'ja' of 'binnen' wordt gezegd mag ik naar binnen gaan.
Mag ik naar binnen gaan wanneer er gevraagd wordt: 'Wie is daar?'
Wanneer er gevraagd wordt: 'Wie is daar?' mag ik niet naar binnen gaan, maar moet ik beleefd antwoord geven.

't Is maar dat je het weet! ;-)

Eerste Twitteraar: soldaat Ermers uit Mill

Hij zit aan het front in Warschau in Polen in 1812 en schrijft brieven aan het thuisfront in Mill. Dat mòet haast wel spannende verhalen opleveren, zou je denken. Maar nee hoor, soldaat Ermers schrijft bijna uitsluitend over zijn dagelijkse beslommeringen. Berichten die niet zouden hebben misstaan op het hedendaagse Twitter.

Wat te denken van de prijs van zijn reis naar Warschau (vier gulden en vijf stuivers)? Of hoeveel borstels hij heeft moeten kopen voor het onderhoud van zijn kostuum? "Daar heb ik voor moeten koopen 3 borstels, eenen voor de schoenen die is van twee kanten, om droog af te doen en om te smeeren, en eenen voor de kleer, en eenen om de knoopen te schoenen en een smeerdoos en twee kammen en vet en zwartsel." Oké, hij houdt zich niet aan de 140 tekens die bij Twitter als limiet zijn gesteld maar ondanks het feit dat hij per brief vier kantjes volkrabbelt, lijken zijn mededelingen op huis-tuin-en-keuken geneuzel.

Tussen de regels wordt het duidelijk dat Ermers vrijwillig het leger is ingegaan en vervolgens via het Franse Amiens naar Warschau is vertrokken. De Millse soldaat blijkt vooral een vroom man die hoopt dat "gij lieden veel voor mij bidden", het over de schoonheid van de kerken heeft en de manier van bidden in Polen. "Dan bidden zij den heer kermende, zo dat het een geheel gekerm in de kerk is."

En net als je denkt dat Ermers niets inhoudelijks gaat melden, komt het dan toch; als hij Polen beschrijft. "Dat is een aardig land, daar zijn geen stoelen en niet als houteren lepels, geen klompen, geen schoenen, daar is niet als laarsen, het loopt daar nog barrevoets. De kleijne kinderen nog schier naakent en het is daar al zoo kout als bij ons. En ik ben van huijs af driehonderd en 25 uuren."

Foto: Historisch openluchtspel in Erp waarbij 150 jaar Koninkrijk werd gevierd, 1963

Vol verwachting klopt ons hart...

...de veel besproken Piet in Wanroij...

Nu de Sint weer in het land is, klopt menig kinderhart sneller. A. Ras, onderwijzer in Wanroij, vraagt zich in 1963 af of dit feest niet leidt tot een gezagscrisis bij de jeugd. Ras haalt hiermee de woede van Godfried Bomans op zijn hals.

Behalve onderwijzer is Ras ook hoofdredacteur van het nieuwsblad Wanroijs Nieuws voor iedereen. In dit blad schrijft Ras over de opvoedkundige bezwaren tegen het Sinterklaasfeest. Het schrikelement van Zwarte Piet bijvoorbeeld, die de onderwijzer liever zou vervangen door een blanke diaken. Of het feit wanneer kinderen erachter komen wie de echte Sint is; dat zou kunnen leiden tot een gezagscrisis.

De Volkskrant pikt de kwestie op en de bekende schrijver Godfried Bomans haalt in deze krant op een ironische manier genadeloos uit naar Ras: "Het spijt mij dat het lager onderwijs te Wanroij in handen ligt van een man, die zulke streken bedenkt, wat lager kan het niet. En hoewel volwassenen in het algemeen zelden in de zak gaan, meen ik toch dat we hier geen keus meer hebben. Ras moet in de zak."

Op onze website vind je meer over deze Sinterklaaskwestie.

Wat een spreker is die man!

Vol overgave en zonder zichtbaar 'gekeet' staan enkele rijen schoolkinderen hier te luisteren naar een spreker. Deze heeft een ambtsketen om en is bij het BHIC bekend als burgemeester Van Heereveld van Nuland. Hij bevindt zich hier weliswaar op Nulands grondgebied, maar binnen de parochie Vinkel. Daar kregen ze in 1959 een nieuwe lagere school en die moest ingezegend worden. Voor ons buiten beeld, maar binnen het gezichtsveld van de kinderen stond pastoor Van Iersel met zijn assistenten en wijwater om de inzegening te verrichten.

Al met al een dag om nooit meer te vergeten! Sommigen hebben vast het wijwater van de pastoor voelen neerdalen. En wat in die tijd ook al niet onbelangrijk was voor de jeugd: de lessen vielen natuurlijk uit!

Nuland, Vinkel en Geffen vormen sinds 1993 een nieuwe gemeente: Maasdonk. Wil je meer weten over de historie van de dorpen in het gebied van de huidige gemeente? Lees dan het online geschiedenisboekje van Maasdonk en ontdek dat de dorpen vroeger al gezamenlijk veel problemen hebben gekend en gevaren hebben doorgemaakt.

Wie de klomp past...

Veel wegen en paden rondom Sint-Oedenrode, Liempde en Schijndel zijn beplant met lange rijen populieren. Dit is het land van de canadassen, een kruising tussen de zwarte populier en een populier van Canadese oorsprong, de populus deltoïdes. Deze kruising schijnt al 300 jaar oud te zijn.

De bladeren van deze bomen zijn altijd in beweging, ook bij windstilte, en maken een geluid als van fluisterende mensen. Daarom worden ze ook wel 'vrouwentongen' genoemd. En wanneer de bomen kaprijp zijn, na 25 jaar, komt het hout beschikbaar voor de klompenmakers van Rooi, Liempde en Schijndel. Tenminste, zo was het.

De ambachtelijk vervaardigde klomp lijkt zijn langste tijd gehad te hebben. Toen bovenstaande foto werd gemaakt, was het nog lang niet zover. Wel vonden de klompenmakers het handig om eens reclame te maken voor hun product. Misschien was het meisje de dochter van één van hen. Jammer genoeg weten wij niet wie ze is.

Over klompenmakers gesproken, op onze website lees je hoe de klompenmakerij in Rooi kwam en weer ging. Of lees over het zogenoemde heugen van klompen tijdens de oorlogsjaren.

Foto: Een reuzenklomp als eerste prijs tijdens de klompenbeurs in Sint-Oedenrode, 2 september 1936

De elfde van de elfde

Vandaag, op de elfde van de elfde, klokslag 11.11 uur, wordt de aftrap gegeven voor het komende Carnaval. Het getal elf is van vroeger uit namelijk het getal van dwazen en gekken.

De zogenoemde Raden van Elf komen vandaag voor het eerst weer bijeen, om het Carnavalsfeest alvast voor te bereiden. Op de agenda staan belangrijke vergaderpunten, zoals het nieuwe motto voor Carnaval. Wordt het "dur zit muziek in", "ut lopt op rollekus" of misschien wel "alle bietjes helpen"? Zonder goed motto immers geen goed Carnaval!

Om alvast echt in de stemming te komen kun je eens kijken hoe Carnaval in de voorbije decennia werd gevierd.

Foto: Prinsenwagen tijdens de Carnavalsoptocht in Sint-Anthonis, circa 1959

Over ontucht en andere onzedelijkheden

Het zou de Nederlandsche Vereeniging tegen Prostitutie goed in de oren hebben geklonken: bezoeken aan illegale prostituees worden binnenkort strafbaar, als het aan minister Guusje ter Horst van Binnenlandse Zaken ligt. De doelstellingen van de "vereeniging" uit 1911 blijken overigens nog heel wat raakvlakken te hebben met de 21e eeuw.

De vereniging maakt zich in een rapport - verspreid in het Land van Cuijk - zorgen over de mogelijke zedeloosheid in dorpen, nu er steeds makkelijkere "verkeersmiddelen" komen. Want er bestaat dan wel een landelijke wet tot bestrijding van zedeloosheid, maar de vereniging is bang dat dat niet voldoende is. "Dat zal blijken een onvoldoend strijdmiddel te zijn tegen het bordeelwezen."

De vereniging maakt begin vorige eeuw nog geen onderscheid in legale en illegale prostitutie. Zij meent dat de "schandelijke vrouwenhandel" vooral door het bordeelwezen wordt bevorderd. Naast de landelijke wet moet een gemeenteverordening komen zodat misstanden nog beter kunnen worden aangepakt. Nu blijkt de term "openbaar huis" nog voor veel onduidelijkheid te zorgen waardoor "verschillende personen die niet in dat huis wonen toch ontucht kunnen plegen." Een gemeentelijke wet moet hieraan een einde maken.

Overigens blijken deze bepalingen uit de vorige eeuw lang niet altijd achterhaald. Zo wordt gehamerd op reglementering van bordelen, geneeskundig toezicht op prostituees en algehele uitroeiing van ontucht. "Al is uitroeiing van geen enkel kwaad, ook niet van de ontucht, mogelijk, bestrijding ervan is een plicht", aldus A. de Blécourt, voorzitter van de Nederlandse Vereeniging tegen Prostitutie.

Vrouw zoekt boer!

Half Nederland schijnt elke zondagavond voor de beeldbuis te zitten, wanneer de zoveelste aflevering van 'Boer zoekt vrouw' begint. Het BHIC houdt van dit soort 'hypes', maar geeft er graag een eigen draai aan. Dus laten wij deze vrouw uit Heeswijk of Dinther de boer op gaan.

Zij, in een degelijke jaren vijftig overall, is duidelijk een goede partij op de agrarische huwelijksmarkt. Het kalf eet bijna uit haar hand! Wie haar trouwt, weet dat alles in en rondom de boerderij prima doorloopt, wanneer de boer van huis is. Dus, wie biedt?

Foto: Kalf voeren, 1953

Tweede vorstengraf ontdekt in Oss

In de buurt van Nederlands grootste grafheuvel in Oss hebben archeologen nog een groot en rijk vorstengraf ontdekt. En dat is helemaal niet vreemd: Oss is een waar Mekka voor archeologen!

Op een landschappelijk prominente zichtlocatie ten zuidoosten van Oss zijn namelijk vanaf de vroege Bronstijd tot in de vroege IJzertijd mensen begraven. Er loopt hier een dekzandrug die haaks op de terrasrand van het Maasdal staat. Zeer bewust zijn op deze hoge locatie grafheuvels aangelegd.

Ook de enkelvoudige palenrijen en de vier- of zespalige structuurtjes die zijn gevonden (paalgraven), kunnen in verband worden gebracht met deze grafheuvels. Ze maken allemaal deel uit van een 'dodenlandschap' aan lokale of regionale verbindingsroutes, waar geen ruimte was voor wereldse activiteiten. Van dit dodenlandschap maakte ook het vorstengraf van Oss met omliggende graven deel uit.

Maar voor archeologen blijkt Oss op veel meer plekken interessant. Lees meer over Oss als Mekka voor archeologen

Foto: Gereconstrueerde grafheuvel nabij Knooppunt Paalgraven onder Oss