Niet alle stormen krijgen een naam

...storm tussen Veghel en Sint-Oedenrode in 1917...

Superstorm Sandy houdt de gemoederen in de Verenigde Staten flink bezig en gezien de vergaande gevolgen is dat heel begrijpelijk. Maar niet alle stormen krijgen een naam, zo blijkt uit het speurwerk van Rolf Vonk. Rolf stuurde het volgende verhaal naar het BHIC.

"De Katholieke Illustratie van september 1917 toont een serie foto’s over stormschade tussen Sint-Oedenrode en Veghel. In de Nieuwe Tilburgsche Courant van augustus 1917 vond ik een vermelding over het noodweer. Wat was er aan de hand? Op woensdagmiddag 28 augustus 1917 rond vier uur brak er boven Veghel en Sint-Oedenrode een geweldige wolkbreuk los. Een flinke hagelslag was het gevolg. Berichten uit Veghel vermelden voor 23 augustus een noodweer “zooals ouden van dagen naar hun zeggen nog nooit beleefd hebben”.

Hagelstenen zo groot als eieren, brachten grote schade aan veld- en tuingewassen. Honderden ruiten sneuvelden door het noodweer. Alleen al bij het klooster van de zusters Franciscanessen 150 stuks! Met name tussen Veghel en Sint-Oedenrode in het hart van het populierenland ging het tekeer. Daar werden talrijke zware bomen door de storm uit de grond gerukt “en maakten gaten van 2 meter middellijn in de weg”. Honderden populieren werden geveld en versperden de wegen. Ook de Meierijsche Tram die zojuist onderweg was van Sint-Oedenrode naar Veghel ondervond grote vertraging. Weet iemand meer over deze storm?"

...de ravage die de storm achterliet...

Bruidjes te kust en te keur!

Elkaar innig kussend, knielend voor het maria altaar of poserend in het park, met of zonder bruidskinderen… Een prachtige collectie bruidsfoto’s van (oud) Lithoijenaren vormt het thema van een tentoonstelling die in de maand november plaatsvindt in Lithoijen. Waar precies? In de Heilige Remigiuskerk natuurlijk, omdat deze tentoonstelling speciaal ter gelegenheid van de afsluiting van de restauratie van deze kerk is samengesteld.  

“De afgelopen twee jaar hebben we zo’n 550 trouwfoto’s ingezameld van (oud) Lithoijenaren die hier zijn geboren of als kind zijn opgegroeid. Veel Lithoijenaren hielpen ons mee door binnen hun eigen familie zo veel mogelijk trouwfoto’s te verzamelen”, verteld Frans Heeren enthousiast. Hij houdt zich al 'n aantal jaren actief bezig met cultuurhistorisch erfgoed in zijn woonplaats en in de voormalige gemeente Lith. Samen met de Heemkundekring Maasdorpen in de gemeente Lith en het parochiebestuur heeft hij deze tentoonstelling samengesteld.  

“De tentoonstelling laat een prachtig tijdsbeeld van 100 jaar bruidsfoto’s zien. Het veranderen van de bruidsmode, de manier van fotograferen, de creativiteit van de fotograaf, noem maar op. Een foto waarop ook de kinderen van het bruidspaar staan, die voor het huwelijk zijn geboren, was 50 jaar geleden ondenkbaar.” Oud Lithoijenaar Pieter de Laat heeft speciaal voor deze tentoonstelling gedichten over het huwelijk geschreven. Deze gedichten hangen tussen de foto’s.

De organisatie heeft eraan gedacht de tentoonstelling zodanig in te richten dat deze voor iedereen toegankelijk is. Dus ook voor mensen die moeilijk ter been zijn of slechtziend. Heb je na afloop zin in een kopje koffie en wil je met anderen napraten of herinneringen ophalen? Dat kan, want tijdens de tentoonstellingsdagen wordt de Koenraadtzaal (naast de kerk) speciaal hiervoor ingericht. Je kunt dan gelijk een korte presentatie zien van de restauratie van de kerk. Ook het Remigiusmuseum op de koorzolder is tijdens de tentoonstellingsdagen geopend.

Nog een tip: Begin november komt deel 2 van het ‘Lithoijen’s Familiealbum’ uit. Tijdens de tentoonstellingsdagen start de verkoop van dit mooie, rijk geïllustreerde boekwerk. Het bestaat uit veel niet eerder gepubliceerde foto’s van Lithoijen in de vorige eeuw. Verder veel familiefoto’s van Lithoijenaren! 

Kortom, tal van redenen om in november naar Lithoijen af te reizen!

Informatie: Frans Heeren, tel. 0412-482216 / ontwerpbureau.heeren@planet.nl

Vanuit Uden werken in Ruhrgebied

...uit het Bressers Archief: Udenaren in Duitsland...

Luciën Bressers en Marja Waals van stichting Het Uden-archief van Bressers wezen ons op iets opmerkelijks in het bevolkingsregister van Uden over de periode 1900-1919. Bijna honderd personen hebben wél Udense ouders maar als geboorteplaats staat onder meer vermeld Sterkrade, Duisburg, Düsseldorf en Essen, oftewel plaatsen in het huidige Ruhrgebied. Het is bekend dat veel Brabanders destijds daar hun geld verdienden onder meer bij de staalfabrieken van Krups en Thyssen.

 

...vanuit Uden werken in het Ruhrgebied...

Opvallend is dat er bij de nazaten van deze families weinig bekend is over die periode. Misschien valt hieruit op te maken dat het vooral de armoede was die de mannen destijds er toe aanzette om tijdelijk met hun gezin naar dit gebied te verhuizen. In de bijlage een overzicht uit het bevolkingsregister Uden 1900-1919. Stichting Het Uden-archief van Bressers heeft foto's hiervan in hun collectie enkele foto’s, maar verder nauwelijks informatie. Weet je meer? Laat dan je reactie achter op dit blog of meld je dan hier.

 

Wil je meer weten? Via de site van het BHIC komen inmiddels de eerste reacties binnen.

...even pauze voor de Udenaren over de grens...

Post 2.0!

Dit is niet Harrie Steenbakkers, maar een Udense postbode druk in de weer met postpakketten (Uden, 1988)

Wie kende hem eigenlijk niet in Schijndel? Harrie Steenbakkers bezorgde jarenlang blij en verdrietig nieuws. Hij kende elke bejaarde en wist precies bij welke deur de hond flink te keer ging. Maar na 40 jaar trouwe dienst als postbode bij de PTT nam hij afscheid. Dit werd groots gevierd, kijk maar eens naar dit mooie filmpje! 

Ook het BHIC heeft jarenlang gebruikt gemaakt van de diensten van de postbode. Voor het verzenden van brieven, nieuwsberichten of tijdrovende mailings, de postkamer was altijd druk bemand. Maar de tijden zijn veranderd. Trouwens, nog dagelijks bezorgt een postbode op een snelle racefiets ons pand. Toch hebben veel traditionele middelen plaatsgemaakt voor andere goedlopende informatiekanalen. Daardoor kun je heel gemakkelijk op de hoogte blijven van het reilen en zeilen van het BHIC, via ‘nieuws’ op onze website, rss, laatste wijzigingen, Twitter, Facebook, Forums en/of een combinatie hiervan. Kortom, er is voor elk wat wils.

Wil je in één oogopslag zien wat er bij het BHIC gebeurt en wil je dit maandelijks in een bericht ontvangen? Dan zit je ook goed bij ons, want sinds kort hebben we een digitale nieuwsbrief. Vrijdag 12 oktober is de eerste editie verzonden naar onze abonnees. Je vindt hierin steeds het ‘beste van het BHIC’; de mooiste verhalen en blogs, het belangrijkste nieuws, een filmpje en de Tweet van de maand. De tweede update verschijnt half november. Interesse? Schrijf je nu in! Dan ben jij in november verzekerd van BHIC post!

Gemakshalve nog even alles voor je op een rij:

-    Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief
-    Houd hier de website in de gaten
-    Word vriend van ons op Facebook
-    Volg ons op Twitter voor het dagelijkse nieuws
-    Stel ons vragen via de chat
-    Volg hier de dagboeknotities van Stephanus Hanewinckel
-    Vind archiefnieuwtjes, onderzoek- en genealogietips op Brabantse Bronnen Blog.

Oké, misschien geen vriendelijke postbode meer aan je deur die BHIC post bezorgt. Jammer, maar daar staat tegenover dat je zélf kunt bepalen op welke manier je het nieuws wilt ontvangen. Da's ook heel wat waard!

Postkantoor in Grave, gezien vanaf de Klinkerstraat. Deze foto is gemaakt ter gelegenheid van de opening na de verbouwing van het pand. Op de voorgrond links staat burgemeester Grotenhuis. Opvallend zijn de mooie uniformen die de postbodes toen droegen. (Grave, 1883).

'n Heemkundekring in Escharen, wie durft?

...één van de panelen uit de expositie...

Honderden oude foto's hingen zondag 14 oktober aan mooie panelen in 't Dorpshuus in Escharen. Variërend van de carnavalsvereniging tot de eerste disco en foto's van 'ons vader'.

Het veertigjarig bestaan van de stichting Esterse Minipers was de aanleiding van deze indrukwekkende foto-expositie. De hele dag verdrongen belangstellenden zich voor de foto's en kwamen de verhalen van vroeger los. "Hee, daar staat ons vader! Ik wist helemaal niet dat die foto bestond", klonk het enthousiast. Kortom, een geslaagde dag. Maar wat nu?

Minipers heeft een aantal mooie panelen laten maken waar de oude foto's op geprint staan. Bovendien zijn er nog eens honderden foto's aangeleverd. Wie wil hier verder mee aan de slag? Een website waarop deze foto's te zien zijn bijvoorbeeld? Of andere evenementen die rond de historie van Escharen op touw worden gezet? Oftewel: wie wil zijn schouders zetten onder een heemkundekring van Esteren?

...kijken naar de kiekjes uit het verleden van Esteren...

Belangstelling is er genoeg, zo blijkt uit alle bezoekers die zondag in 't Dorpshuus. Nu nog een paar enthousiastelingen die zich sterk willen maken voor het behoud van oude foto's, verhalen en andere zaken die gelieerd zijn aan de geschiedenis van dit dorp. Meer weten? Kijk dan ook op www.esteren.nl

Gekaapte brieven

Duizenden brieven uit de zeventiende en achttiende eeuw, vaak gescheven door gewone Nederlanders, zijn sinds kort online te vinden. Op de site Gekaapte brieven vind je allerlei documenten die zich bevonden op Nederlandse schepen die door de Engelsen destijds zijn gekaapt. In Engeland belandden de in beslag genomen stukken in archieven, waar ze eeuwen later zijn herontdekt. 

De moeilijk leesbare originelen zijn door vrijwilligers nauwkeurig overgetikt. De gekaapte brieven leveren een schat aan gegevens voor historici en taalkundigen, (amateur-)genealogen, erfgoedinstellingen zoals musea, en iedereen die geïnteresseerd is in het maritieme verleden van Nederland. De collectie bevat zakelijke post die in de 17e en 18e eeuw per schip werd vervoerd en ook de persoonlijke correspondentie tussen de opvarenden en hun familieleden.

...één van de vele brieven van Gekaapte brieven...

Tussen de duizenden documenten zitten ook dagboeken en persoonlijke brieven. Zij geven een inkijk in het dagelijks leven op suikerplantages in Suriname en theeplantages in Indonesië. Ook gaan veel brieven over de slavernij. Zoeken kan op allerlei manieren. Op naam van afzender of ontvanger of via woonplaats. En zo ontdekken we al snel dat er ook een brief is geschreven door J. G. Blisteng uit Den Bosch. Wil je meer lezen wat Blisteng schreef over een pennemes of Engelse tabaksdoos? Lees dan hier verder. Of ga zelf op ontdekkingstocht door deze site.

Met smartphone langs 'heftige gebeurtenissen'

...een blik op de site van Liberation Route Brabant...

Hell's Highway, de slag bij Overloon of de John S. Thompsonbrug in Grave. Drie willekeurige voorbeelden uit de Liberation Route Brabant. Dit is een tocht langs de historische route die de geallieerden volgden bij hun bevrijding van Europa door Brabant en Gelderland. 

Via mobiele telefoon, smartphone of mp3-speler krijgen mensen te horen wat er op die bepaalde plek heeft afgespeeld tijdens de bevrijding. Geschiedenis van 'heftige gebeurtenissen' komen op die manier op een eigentijdse manier bij je binnen.

Langs de route liggen 26 veldkeien met een informatiepaneel. Via hoorspelen, korte filmfragmenten of oude ooggetuigeverslagen is te horen of te zien wat daar is gebeurd. De Liberation Route volgt het pad dat de geallieerden bewandelden tijdens de bevrijding van Europa. De route begint bij Normandië en loopt via Noord-Brabant, Nijmegen, Arnhem en de Zuid-Veluwe richting Berlijn. Al deze gebieden speelden aan het einde van de Tweede Wereldoorlog een hoofdrol op het wereldtoneel.

Op zoek naar meer informatie over de oorlog in Brabant? Op onze site hebben we veel foto's en verhalen hierover.

...de eerste vliegtuigen boven Schijndel...

De hormoonfabriek

Je zou bíjna denken dat archiefbezoek de laatste tijd verplicht is gesteld voor auteurs... Na Porselein van Bettina Drion schreef Saskia Goldschmidt het boek De hormoonfabriek. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van de farmaceutische fabriek Organon in Oss. Goldschmidt dook er voor in het bedrijfsarchief maar kwam voor haar boek ook bij het BHIC langs.

"Tijdens mijn research voor mijn familiegeschiedenis Verplicht gelukkig stuitte ik op een bericht over seksueel misbruik, gepleegd door een directielid van de farmaceutische fabriek Organon in Oss. Verder onderzoek leerde me dat twee joodse broers deel uitmaakten van de directie. Een van hen misbruikte zijn werkneemsters en werd daarvoor veroordeeld en gevangen gezet. Na zijn vrijlating in 1940 werd hij vermoord in Auschwitz. De andere broer wist te ontkomen en bleef ook na de oorlog een invloedrijke industrieel", zo staat te lezen op de site van Goldschmidt.

Het verhaal gaat over de succesvolle ondernemer Mordechai de Paauw, Motke voor vrienden. Hij kijkt terug op zijn leven terwijl hij in een bed ligt met een ijzeren rand. Het lijkt op de kooien waarin de proefdieren van zijn laboratorium werden opgesloten. Hij realiseert zich dat het hem niet gelukt is fatsoenlijk te leven. In de jaren twintig van de vorige eeuw stonden hij en zijn tweelingbroer Aron aan het begin van een adembenemend project. Samen met de beroemde hoogleraar en farmacoloog Rafaël Levine richtten ze een bedrijf op waarin het slachtafval van Motkes vleesfabriek gebruikt werd voor het ontwikkelen van hormoonpreparaten.

De omstandigheden aan het begin van de onderneming zijn niet gunstig. Armoede en criminaliteit in de katholieke provinciestad, de klassenjustitie die in het interbellum gemeengoed is en het opkomend antisemitisme vormen een giftig mengsel. Maar Motke zet door, geen prijs lijkt te hoog. Als na de Tweede Wereldoorlog de balans wordt opgemaakt, blijkt dat niemand ongeschonden uit de strijd is gekomen.

Behalve het BHIC bezocht Goldschmidt het NIOD, het Stadsarchief Oss en het bedrijfsarchief van MSD, de huidige naam van Organon. De boekpresentatie vindt plaats op vrijdag 2 november om 15 uur bij de Groene Engel in Oss.

Vind je schat bij de Citadel

...zoek de schat...

Dat we heel wat schatten bewaren in de Citadel, dat vinden we bij het BHIC zelf ook :-) Maar dit keer is er toch iets anders aan de hand. Er ligt nu namelijk een échte schat, in het kader van Geocaching. Benieuwd? Kom maar kijken!

Geocaching draait om het volgende: iemand verstopt op een bijzondere plaats, meestal in de natuur, een waterdichte doos met daarin een logboek, en verder eventueel een aantal leuke voorwerpen (om te ruilen) en soms ook een wegwerpcamera. Met zijn hand-GPS bepaalt hij de precieze coördinaten van de schuilplaats, die hij vervolgens publiceert op de Geocache-website www.geocaching.com. 

Anderen lezen die coördinaten en kunnen op zoek gaan naar de cache ('schat').Vervolgens loggen ze hun bezoek op de speciale cache-pagina om hun bezoek kenbaar te maken. Dit keer is de keuze op Den Bosch gevallen. Om nog preciezer te zijn, bij de Citadel... De eerste schatzoekers zijn al gesignaleerd. Vind jij het ook? En als je dan toch in de buurt bent, bezoek dan ook het BHIC. Voor genealogisch of historisch onderzoek of gewoon om onze mooie Citadel te bewonderen.

...waar ligt de schat bij de Citadel?...

The making of...

“Na het afronden van een mooi stripboek over de historie van Zeeland, speelde het al een poosje door hun hoofd. Als rasechte Brabanders vonden ze dat er eigenlijk ook een stripboek van de geschiedenis van Noord-Brabant moest komen”, vertelt de Brabantse illustrator Henk Wittenberg.  

Zo gebeurde het dat Henk samen met Danker Jan Oreel, ook illustrator en Brabander, anderhalf jaar geleden een plan bedacht om deze Brabantse strip in eigen beheer uit te brengen. Het startkapitaal van 25.000 euro kregen ze via uitgifte van 250 aandelen à 100 euro in 12 weken bij elkaar. Daarna begon er een jaar van studie en onderzoek, schetsen en schuiven, tekenen, inkten en inkleuren. Ook benaderden ze het BHIC en Erfgoed Brabant, om de Brabantse geschiedenis te toetsen. Lachend: “Nu is het zover, als ik niet uitkijk val ik hier over de pallets met stripboeken”. Aanstaande maandag ligt de strip in de boekwinkel!

The making of :

(Bron: YouTube/Omroep Brabant, febr. 2012) 

De geschiedenis in strip
In 'Brabant, daar brandt nog licht' maken twee jongeren via een app op hun mobieltje een reis door de tijd op Brabantse bodem. Dit scenario vormt de basis voor een stripboek over de geschiedenis van Noord-Brabant. Een lichtvoetige en humoristische wijze om kennis te nemen van onze historie van Bergen op Zoom tot de Peel. “Het is dus geen geschiedenisboek vol met jaartallen en adellijke families, maar een historisch verantwoord overzicht van wat de mensen in dit deel van Nederland is overkomen, met commentaar in ‘sappig’ Brabants dialect!” , aldus Wittenberg.

Belangstellenden kunnen het werkproces van Henk en Danker Jan al geruime tijd volgen op Facebook. Ze zien daar de meest prachtige striptekeningen, al dan niet ingekleurd, voorbij komen. Zelfs de prachtige 17e – eeuwse Citadel waar het BHIC in gehuisvest is, werd door de illustratoren vastgelegd. Kijk maar eens hieronder! 

Esteren in beeld

...Drievoudige bruiloft...

Hoe zat het ook al weer, die keer dat er drie bruidsparen tegelijk trouwden? Of wat was de betekenis van de komst van burgemeester De Bourbon naar Escharen? De geschiedenis van Escharen komt tot leven in de oude foto's die op zondag 14 oktober zijn te zien in 't Dorpshuus. 

De stichting Esterse Minipers viert in het weekend van 13 en 14 oktober het veertigjarig bestaan. Op zaterdag 13 oktober wordt om 20 uur de dorpskwis 'Ik hou van Esteren' gehouden in café 't Dorstige Hert. Aan deze kwis nemen afgevaardigden van diverse Esterse verenigingen deel. Zij worden getest op hun kennis over alles wat met Escharen te maken heeft.

Op zondag 14 oktober is een fototentoonstelling 'Esteren in Beeld' te bekijken in 't Dorpshuus. Mensen kunnen komen kijken van 10 tot 17 uur. In de tentoonstelling zijn vele uiteenlopende foto's uit de geschiedenis van Escharen opgenomen. Een aantal daarvan komt uit de foto-albums van het BHIC (zoals de foto's bij dit blog) maar een groot deel is aangeleverd door inwoners van Escharen zelf. Aan de hand van de oude foto's kunnen mensen herinneringen ophalen aan vervlogen tijden. Meer weten? Kijk dan ook op www.esteren.nl

...Louis de Bourbon...

Speciale kelder voor je overleden dochter

Luister naar het verhaal van de koopakte

...uit de koopakte uit 1842...

"Het zal de aankooper, ongeacht het tijdstip der aanvaarding, vrijstaan dadelijk eenen kelder te dag bouwen." Het is maar een zinnetje uit een koopakte uit 1842. Maar als je goed luistert, vertelt het archief een speciaal verhaal. Over een jonge kunstenares die op jeugdige leeftijd overlijdt en wordt bijgezet in de tuin van haar ouders. In een speciale grafkelder.

Het verhaal gaat over Rosalia Ries, een jongedame die al op achttienjarige leeftijd exposeert in Den Haag. Haar bemiddelde ouders steunen haar in alles. Totdat zij een borstziekte krijgt, vermoedelijk tuberculose. Om te herstellen, reist zij af naar Italië om daar te herstellen. Het mag niet zo zijn. Op 15 december overlijdt Rosalia Ries op 24 jarige leeftijd in het Franse Montpellier. Haar ouders zijn ontroostbaar.

...begin van de koopakte...

Het leven van Rosalia heeft een bijzondere start. Zij wordt geboren op 19 november 1817 in Amsterdam maar haar ouders trouwen pas veertien jaar later. In de huwelijksakte geven beiden aan dat Rosalia in hun relatie is verwekt en erkennen haar als haar natuurlijke dochter. Pas dan krijgt Rosalia de achternaam van haar vader, Ries.

Rosalia woont bij haar ouders en krijgt alle ruimte om haar creatieve kanten te ontwikkelen. Vanwege haar broze gezondheid verhuist de familie vanuit Amsterdam naar Roermond. Vanuit Limburg gaat de reis naar Italie die dus jammerlijk strandt in Frankrijk. De reis terug naar Nederland neemt weken in beslag. Vermoedelijk zijn de ouders van Rosalia in mei 1842 weer terug. Daar valt hun oog op een buitenplaats - met enkele huizen, tuinen en bouwlanden - in Sambeek die te koop staat. Voor 2500 gulden koopt vader Ries het terrein, een aanzienlijk bedrag.

Terug naar het archief van de notarissen van Boxmeer, naar notaris August van de Mortel. Hij legt op 30 juni 1842 de overdracht vast. Daarin staat ook de opmerkelijke bepaling over de kelder, bedoeld als grafkelder waarin Rosalia kon worden bijgezet. Toen dat eenmaal was gebeurd, veranderden haar ouders de naam van de buitenplaats in Rosalia's Rust.

Een intrigerend begin van een nog veel opmerkelijker verhaal want uiteindelijk zal op het landgoed het Catharinaklooster worden gebouwd, zo staat te lezen in 't Duvelsklokske, een uitgave van Stichting Sambeeks Heem. René Klaassen schreef het 32 pagina's tellende tijdschrift vol, uitsluitend over de ontwikkelingen van buitenplaats en landgoed Rosalia's Rust. Tot aan de sloopvergunning van het klooster, dat geheel in lijn van deze bijzondere ontwikkelingen, er nog steeds staat.

Meer weten? 't Duvelsklökske is in te zien op de studiezaal in Grave.

Geschiedenis door Brabantse bril

...de Brabantse canon...

Blikken op Brabant heet de canon die specifiek over Brabant gaat. "Door de geschiedenis levend te houden, blijft die in ons collectieve geheugen", aldus gedeputeerde Brigite van Haaften van Cultuur en Samenleving bij de presentatie in Uden.

Op basisschool De Wijde Wereld te Uden is pas het boek Blikken op Brabant: De canon van Nederland in Noord-Brabants perspectief gepresenteerd. De vensters van de canon van Nederland zijn bij Blikken op Brabant telkens het uitgangspunt; deze nieuwe publicatie is een aanvulling op de nationale canon. Maar dan gezien door een Brabantse bril. 

Dat wil zeggen dat het landelijke venster over hunebedden nu haar aandacht verlegt naar de Brabantse grafheuvels. Ook de Eerste Wereldoorlog had in de zuidelijke provincies een andere, veel directere impact, met zijn honderdduizenden gevluchte Belgen en ingrijpende gevolgen van de 'Dodendraad'. Ook de geschiedenis van de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog getuigt ervan hoe een blik uit het Brabantse venster toch echt iets anders laat zien dan in de canon van Nederland het geval is.

...venster uit Blikken op Brabant...

Wie de Brabantse canon goed bestudeert, komt het BHIC ook regelmatig tegen. Zoals hierboven met de foto van gijzelaars van het kamp in Sint-Michielsgestel. Dat geldt ook voor vensters over hoog water of Vluchtoord. Ook andere archieven hebben prachtige beelden aangeleverd waardoor de geschiedenis op een aansprekende en levendige manier wordt verteld en in beeld wordt gebracht. Of, in de woorden van Van Haaften: "De Brabantse canon is geschreven zodat de geschiedenis in de achtertuin van de mensen wordt gebracht."

Er was eens… een Cuijkse poppenspeler

Jozef van den Berg in de tijd dat hij nog poppenspeler was

Op het forum van onze site ontvangen wij vaak prachtige anekdotes, mooie foto’s, maar ook ontroerende verhalen. Zo schreef Leo Wagenaars ons een poos geleden over een Cuijkse poppenspeler: Jozef van den Berg. Hij werd geboren in 1949 in Beers. Van den Berg was ooit trotse bezitter van een landgoed in Herwijnen. Toch verruilde hij zijn monumentale villa voor een door hem zelf getimmerd hutje. Geen water, gas en elektra.

Ooit genoot hij landelijke bekendheid met zijn poppentheater. Zijn zelfgeschreven verhalen als ‘Moeke en de Dwaas’, ‘De Pleisterplaats’ en ‘De Ontmoeting’ werden goed ontvangen door publiek en pers. Toch gebeurde er in 1989 blijkbaar iets dat ervoor zorgde dat hij het roer drastisch omgooide. Nog één keer speelde hij in de Schouwburg van Cuijk zijn voorstelling ‘Moeke en de Dwaas'. Een laatste maal sprak hij het publiek toe met de wijze woorden: “Ik heb lang gezocht, ben overal geweest en tot de conclusie gekomen dat ik heb gevonden wat ik zocht. Daarom stap ik uit dit vak en ga ik de Heer volgen. Ik wil jullie hartelijk danken voor jullie komst en aandacht.” Met deze woorden van dank liet hij zijn publiek wel een beetje verbouwereerd achter.

De ex-poppenspeler

Maar inderdaad, de cirkel was rond voor Jozef. Hier in Cuijk was het allemaal begonnen, toen hij als klein jongetje van tien er zijn eerste voorstelling gaf. Maar hier sloot ook het doek. Van den Berg trok zich terug. Hij nam niet alleen afscheid van zijn publiek, maar ook van zijn gezin. De ex-poppenspeler leeft nu als kluizenaar en leidt een teruggetrokken leven. Sommigen schreven ons dat ze hem nog wel eens hebben ontmoet. Ze beschrijven hem als een wijze man met veel kennis en levenservaring en met een rechtstreekse lijn naar God. “Hij zet je aan het denken over wat écht belangrijk is in het leven.”

Bekijk ook de innemende film van Auke Hamers hieronder 'Ik speel niet meer' met Jozef van den Berg in de hoofdrol (bron: YouTube).