Stem op het schriftje van de pastoor!

..."Ja ik zal het doen" uit het schriftje van de pastoor...

Vanaf morgen - dinsdag 1 oktober 2013 - mag je stemmen op jouw favoriete Stuk van het Jaar. Nederlandse archiefinstellingen hebben voor deze verkiezing hun mooiste archiefstuk aangeleverd en bij het BHIC is dat het schriftje van de pastoor van Oploo uit 1786 geworden. Vind jij dat ook mooi? Stem dan via www.onsdna.nl/stukvanhetjaar

De hele maand oktober - de Maand van de Geschiedenis - kun je stemmen op je favoriete archiefstuk. Bij de afsluiting van deze maand wordt ook de winnaar bekendgemaakt. Voor het BHIC is allang duidelijk wat dat moet worden, namelijk het brievenboekje van pastoor Van den Heuvel. Nee, geen indrukwekkend charter, geen prachtig zegel of eeuwenoude kaart maar een onooglijk schriftje Waarom? Omdat juist dit persoonlijke verhaal de achttiende eeuw op een sprekende manier tot leven brengt.  

Pastoor Van den Heuvel schrijft in 1786 uitgebreid aan zijn broer over een jong stel, Matthijs de Klijne en Anna Graat. In een keurig regelmatig handschrift schrijft hij hoe de twee willen trouwen. Tot zover niets nieuws. Maar dan komt het: er komt nog een meneer die de hand van Anna opeist. De pagina’s die volgen, staan vol chantage, machtsstrijd, prestigeverlies en gedoe over geld. In een doorsnee seizoen van GTST gebeurt minder.

De woordkeuze van de pastoor is heel treffend. Matthijs (omschreven als een ‘goede sukkelaar’) heeft begin 1786 een huis gekocht. De pastoor vervolgt: “Het kooitje is klaar, het wordt tijd voor een vogeltje.” Dat vogeltje is Anna Graat uit Ledeacker, ‘een brave Christelijke en Godsvrezende dochter’. De ondertrouw wordt afgekondigd maar dan wordt bezwaar gemaakt door Peter Pauli van Wanroij, in de wandelgangen Pauwle Pet genoemd. Anna zou met hém gaan trouwen; ze had zelf gezegd dat ‘zij het doen zoude’. De strijd breekt los; er worden afkoopsommen aangeboden, er volgen processen en iedereen is boos op elkaar. Maar uiteindelijk loopt het allemaal toch nog goed af. Een fijne feel good movie, gevangen in een eeuwenoud schriftje.

Vind je dit interessant? Lees dan ook:

- De laatste pastoor

- Een schoon, ouw Brabantse pastoor

Dress Red Day want 'een nette jurk staat iedereen'

...uit het fotoarchief van Den Dungen: Dress Red Day...

Om aandacht te vragen voor hart- en vaatziekten bij vrouwen roept de Hartstichting dames op zondag 29 september iets roods te dragen. "Een rode jurk, een rood shirtje, een rood overhemd of een rode stropdas. Alles kan en mag, zolang het maar rood is", aldus de stichting. Laten ze daar bij Iduna in Uden daar héél anders over denken.

...uit het Iduna-archief Uden...

We schrijven 25 mei 1970. De leiding van de corsettenfabriek in Uden heeft een grote stap gemaakt: de vrouwelijke werknemers mogen voortaan een lange broek dragen. Van harte gaat dat allemaal niet, blijkt uit bovenstaande brief. Geen diepe decollectés of blote buiken (hé, hoorden we afgelopen zomer ook niet zoiets?) en de sfeer van netheid moet blijven behouden.

"Uitschieters" mogen door de afdelingschef tot de orde worden geroepen en dat kan soms heel persoonlijk zijn. "Daarom draag niet wat je niet staat, wat de één kan dragen en mode is, kan voor een ander meisje niet geschikt zijn - dit is zeer persoonlijk, qua type en figuur." Met als afsluiting een wijze les: een net jurkje staat iedereen, laat deze niet in de kast hangen!

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Udens eerste bikini
- Opening van het industriepark

Jan, Pier, Tjores en Corneel die hebben baarden

In het straatbeeld was het al te zien: de baard is weer terug van weggeweest. Minister Plasterk - deze week nog te gast in Den Bosch - onderstreept die trend door zijn eigen transformatie. Maar wij van het BHIC weten het inmiddels: eens wordt alles weer retro. Kijk maar mee.

In oude kranten vinden we heel soms een verklaring voor de gezichtsbeharing van de mannelijke bevolking. Zoals in De Graafsche Courant van 4 november 1908 in Beugen. “Sedert het vertrek van den kleermaker-barbier zitten velen in ons dorp waarlijk verlegen met hun… baard. Aan de vele ruige gezichten kan men spoedig bemerken dat het hapert aan een goede scheerbaas. Sommige trachten nu zelve het scheermes te hanteren, al kost hen dit ook vrij wat moeite en soms bloed. Anderen, die voor deze zelfoperatie terugschrikken, maken ’s zaterdags een reisje naar Boxmeer om daar geschoren te worden. Wanneer zal zich te Beugen weer een flinke barbier komen vestigen?"

Maar doorgaans is er geen verklaring voor de opkomst voor de baard in de archieven terug te vinden. Gelukkig hebben we de foto's nog...

...man uit Reek, rond 1900?...

...Vught, 1945, pater Valenus...

...Vught, 1972, foto gemaakt bij Heuvelstaal...

...foto uit Schijndel, jaren tachtig?...

En zat het ookal weer met Jan, Pier, Tjores en Corneel? (Meezingen is toegestaan :-))



Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Baarden in Beugen
- Kapper de Kolster

Over het verzet praat je niet, ook niet na de oorlog

...Carl Thomas...

Carl Thomas was één van de drijvende krachten achter de Ordedienst in “Gewest 17”. Hij voerde het commando over deze post, was koerier van het algemeen hoofdkwartier, richtte radio-zendposten in, zorgde voor elektrische noodvoorzieningen, regelde de opvang van parachutisten en onderhield contacten met gijzelaarskampen. En sprak daar na de oorlog nauwelijks meer over.

Dag in dag uit was Carl Thomas in de oorlogsjaren op pad. Hij had verschillende onderduikadressen, weet zijn zoon Carl Thomas jr. Onder meer bij de Duitse nonnen van het Carolusziekenhuis aan de Jan Heinstraat in Den Bosch maar ook bij een oude boerin aan de Kampdijklaan en bij pastoor Cox in Den Dungen en in Maren. Niet voor niets want de Duitsers hadden Thomas in de smiezen; in de loop van de oorlog werd een flink bedrag uitgeloofd voor degene die Thomas zou aangeven. Ook vanuit een heel andere hoek bleek dat al het werk van Thomas niet onopgemerkt bleef. Al in december 1943 schreef Louis de Bourbon een gedicht – Libertatis Cupido – opgedragen aan Carl Thomas.

Thomas was geen beroepsmilitair maar voor zijn nummer in dienst toen de oorlog begon. Tijdens de mobilisatie vocht hij op de Grebbenberg. Met de capitulatie is hij – “bijna als vanzelf”- in het verzet gekomen, vertelt zijn zoon. “Wat hij precies allemaal had gedaan, daar praatte hij niet over. Als ik er naar vroeg, gaf mijn moeder antwoord.”  

Na de oorlog kwamen veel vrienden uit het verzet over de vloer. “Maar ook dan ging het niet over het verleden. Eerder over wie er geen lintje mocht krijgen, gezien zijn opstelling in de oorlog. Of een ‘fout’ bedrijf dat subsidie zou krijgen. Dan was één bezoek of een telefoontje aan Den Haag voldoende om dat te voorkomen”, vertelt Thomas jr.

...Carl Thomas (links vooraan)...

Niet alleen zijn vader, ook zijn moeder werkte als koerier tijdens de oorlog. “Mijn ouders troffen elkaar op verschillende onderduikadressen, kozen er bewust voor om in die jaren niet aan kinderen te beginnen. Het had allemaal behoorlijke consequenties voor hun dagelijks leven maar eenmaal na de bevrijding was dat voorbij. Streep eronder en weer verder met hun leven, zonder er al te veel woorden aan vuil te maken.”

Informatie wat zijn ouders zoal hebben gedaan, komt dan ook voornamelijk uit oude kranten. Zoals het artikel uit Het Huisgezin, van 4 juni 1953, toen Thomas de Bronzen Leeuw kreeg; de hoogste onderscheiding die voor verzetswerk werd toegekend. In 1954 kreeg Thomas ook de Medal of Freedom met de Bronzen Palm. In die kranten lezen we ook dat Thomas op persoonlijk aandringen van Prins Bernhard na de bevrijding het militaire commissariaat voor het gewest Den Bosch op zich nam. Later werd hij militaire commissaris voor Noord-Brabant en Limburg met de rang van luitenant-kolonel.

In die functie hielp hij E. Stibbe die na de oorlog terugkeerde en merkte dat zijn schoenenfabriek Bloch&Stibbe in Waalwijk was geconfisqueerd. In het maandblad van de fabriek schreef Stibbe dat hij bij een jonge majoor – ‘een man van logisch verstand’ – terechtkwam die “zonder enige ambtelijke poespas onmiddellijk tot een logische oplossing leidde”. Thomas maakte Stibbe tot officieel beheerder van de fabriek. “Het eerste geval van rechtsherstel in Nederland”, concludeerde Stibbe. Nadat het civiel gezag terugkeerde en Thomas was vrijgesteld van zijn militaire functies, ging Stibbe direct naar hem toe. “Ik was ervan overtuigd dat een dergelijk persoon met zoveel energie en doorzettingsvermogen de juiste persoon moest zijn om bij de wederopbouw van onze leeggeplunderde fabriek.”   

Vind je dit interessant? Lees dan ook:

- Cuijks verzet

- Koningskind als burgemeester

Een fort vol geschiedenis

...één van de vele charters in de Citadel...

Duizenden perkamenten charters, oude documenten, prachtige foto’s en kleurrijke kaarten liggen bij het BHIC te wachten om ontdekt te worden. Daarom doet het BHIC op zaterdag 5 oktober mee aan het Weekend van de Wetenschap, een landelijk festival vol wetenschap en techniek dat op initiatief van het Nationaal Centrum voor Wetenschap en Technologie (NCWT) wordt georganiseerd. 

Op zaterdag 5 oktober van 10.00 – 16.00 uur zijn de deuren van de 17de eeuwse Citadel geopend voor onderzoekers en geïnteresseerden. Archivarissen leiden je rond door de studiezalen en de depots, die op andere dagen voor het publiek gesloten blijven. Je krijgt informatie over het gebouw en maakt kennis met onze topstukken. Een mooie kans om de schatkamer van Brabant te ontdekken! Wil je het verleden ontdekken en starten met historisch onderzoek, dan helpen zij je op weg in onze archieven en collecties. Misschien wel het begin van een spannende speurtocht door de geschiedenis? Ook zijn er rondleidingen; deze vinden plaats om 11.00 uur, 13.00 uur en 15.00 uur en duren ongeveer een uur. 

Vooraf aanmelden is niet nodig en de toegang is gratis.

Het Weekend van de Wetenschap is een landelijk publieksfestival over wetenschap en technologie. Dit jaar is het thema ‘Schatkamers’. Bedrijven, instellingen, overheid, wetenschappelijke instituten, musea, universiteiten en kleine publieksinstellingen verspreid over het hele land laten middels het thema zien hoe leuk, interessant en belangrijk wetenschap en technologie zijn. Informatie: www.hetweekendvandewetenschap.nl.

Vind je dit interessant? Lees dan ook: 
- Vestingstad
- Stuk van het Jaar

Herpen uit de brand!

...uit de Telegraaf, 27 april 1934...

Stichting Herpen in woord en beeld heeft de voormalige brandweerkazerne opgeknapt en omgetoverd tot heemkamer. Bij de opening hiervan - op zaterdag 14 september 2013 - hield regiohistoricus Henk Buijks de geschiedenis van de Herpse brandweer tegen het licht. Een samenvatting hiervan in dit blog.

Al in de middeleeuwen moet er in Herpen zoiets als een brandweer hebben bestaan. Denk dan niet aan een geoliede organisatie met mannen in uniform, voorzien van ‘n helm en een grote brandspuit maar meer aan dorpelingen die elkaar hielpen met blussen met emmers water. Het oudste (door Henk Buijks gevonden) schriftelijk bewijs dat er in Herpen een brandweerorganisatie bestond, dateert uit het jaar 1710. Anthonius van Acker brengt dan bij het dorpsbestuur 6 gulden en 10 stuivers in rekening voor brandhaken en kettingen. Daarmee kun je restanten van afgebrande gebouwen neerhalen.  

In de 18^e eeuw heeft Herpen in elk geval 1 brandkuil, een reservoir voor bluswater. In 1730 worden daar doornstruiken omheen geplant. Verder komt er een omheining van houten staken. Is dat om te voorkomen dat de brandkuil voor andere doeleinden wordt gebruikt? Of voor de veiligheid? Er is niemand die het ons nog kan vertellen. In de 19^e eeuw komen er initiatieven van bovenaf. De provincie zorgt  in 1837 voor een Reglement ter voorkoming en blussen van brand in de plattelandsgemeenten. Herpenaar Derk Brands, van beroep kuiper, wordt benoemd tot brandmeester, en er worden ook 3 onderbrandmeesters aangesteld: schoenmaker Andries van der Sandt en de timmerlieden Philippus Jacobus van Zuijlen en Peter Brükx.

 

...uit Algemeen Handelsblad, 13-9-1933...

Tot een eind in de 20^e eeuw verandert er weinig. In 1926 bestaat het brandweerkorps van Herpen uit 1 opperbrandmeester en 6 brandmeesters. Die hebben de beschikking over 1 brandspuit en 10 brandblusapparaten. Twee jaar later is er een brandspuitwagen, die door paarden wordt getrokken. In 1930 sluit de gemeente voor het eerst een verzekering af voor het brandweerkorps. En wordt een nieuwe brandspuit met een grotere capaciteit (350 liter/minuut) aangeschaft, en langere slangen. En voert het gemeentebestuur in 1932 overleg met de buurgemeenten over de oprichting van een regionale brandweerkring Oss.

In de periode 1930-1940 haalt een grote aantal branden in en om Herpen ook de landelijke pers (zie illustraties) omdat niet alles van een leien dakje gaat... 

...uit Algemeen Handelsblad, 3 juni 1933...

Vanaf 1 april 1941 maakt Herpen deel uit van de gemeente Ravenstein, maar behoudt het dorp zijn eigen brandweerkorps, met na de oorlog ook een eigen brandweerauto. Nu de eigen brandweerkazerne nog. Die komt er in 1955, dit gebouw dus. Twee decennia later, in 1974, komen de klussende vrijwilligers in actie en pakken de kazerne aan. In de jaren tachtig groeit de brandweer uit zijn jasje. Er is geen geld maar in 1988 pakken de vrijwilligers het zelf aan en de brandweerkazerne kan weer ’n aantal jaren mee!

Binnen tien jaar (in 1995) wordt besloten tot samenvoeging van de korpsen van Ravenstein en Herpen.  Dat betekent dus: sluiting van de kazerne in Herpen! Op zaterdag 6 januari 1996 rijdt de 19 jaar oude Mercedes 1113 met loeiende sirene en de zwaailichten aan langzaam de Rogstraat op. Begeleid door de Ravensteinse brandweerauto koerst het Herpense voertuig richting Schaafdries. Het toegestroomde publiek beluistert zwijgend de donkere tonen van een Dodenmars, gespeeld door de Bönlander Hofkapel.

  

Vind je dit interessant? Lees dan ook:

- Brand!

- Voor de eer

Het spook van kasteel Tongelaar

...spookachtige verschijnselen op Tongelaar...

Geen echt kasteel zonder een echt spook. Nou, dan heeft kasteel Tongelaar niets te klagen... 

Tongelaar is een afzonderlijke heerlijkheid geweest. Verschillende families hadden het kasteel in bezit, waaronder de heren van Cuijk en de familie Van Merwick. De familie Van Merwick liet nauwelijks sporen achter, maar wel een spook. De paragnosten André Groote en Rob Spijkers namen bij een onderzoek naar paranormale verschijnselen een blonde dame in middeleeuwse kleding waar en ook een zwarte ridder. De dame, zo veronderstelden zij, zou Helwig kunnen zijn, nicht van kasteelheer Herman II; de ridder zou Helwig hebben willen schaken, maar werd onderweg door Herman vermoord, waarna diens bezittingen werden verwoest door de broer van de ridder. 

Dit alles doet onweerstaanbaar denken aan de geschiedenis van Floris de Zwarte, broer van Graaf Dirk VI van Holland, die vergeefs bij Herman I van Cuijk om de hand had gevraagd van diens nicht Heylwig van Rode. In de ruzies die daar het gevolg van waren werd hij in 1133 door Herman en zijn broer Godfried vermoord, waarna heel het Land van Cuijk door Dirk zou zijn verwoest. We weten niet wanneer Groote en Spijkers hun waarnemingen deden, maar het lijkt aannemelijk dat er een verband is met het proefschrift van Jacob Coldeweij over de heren van Cuijk uit 1981; heel de geschiedenis van Floris en Helwig wordt er uitvoerig in uit de doeken gedaan.

En Helwig laat meer van zich horen: in de vorm van zuchten, tikken, lichtflitsen... ze zou zelfs op afdrukken van foto's verschijnen. Via paragnosten liet ze weten wie ze was: een geest die zich identificeerde als Helwig van Merwick, geboren in 1423, gestorven in 1483, getrouwd in 1445 met Willem V, twee kinderen. Ze was eenzaam, zei ze. Is deze Helwig (van Merwick) nog steeds op Tongelaar? Is ze er, na haar dood, echt nog geweest, en gebleven? Had ze inderdaad haar man vermoord en kwam daar zwarte kunst aan te pas? En waarom had ze berouw? Henk Rijnders heeft een boek volgeschreven over gebeurtenissen als deze, maar voor een spook van een dergelijk kaliber heb je toch echt een kasteel nodig (en weinig daglicht; de séance duurde van tien uur ’s avonds tot twee uur ’s nachts). 

Deze tekst is van de hand van gastblogger Leny van Lieshout. Ben jij ook op een mooi verhaal gestuit tijdens je genealogische of historische onderzoek? En wil je dat verhaal delen? Stuur het in! Niet te lang (rond de 250 à 350woorden), illustratie erbij en we plaatsen het op ons weblog. Wie durft? :-)

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- het complete verhaal op onze site
- landgoed Tongelaar

To Do: naar Citadel op Open Monumentendag

Je kunt komen voor die leuke foto van Juliana of voor die oude filmopname van een koninklijk bezoek aan Den Bosch in 1913. Maar op zaterdag 14 september 2013 van 10.00 tot 17.00 uur is tijdens Open Monumentendag bij het BHIC ook het pas verworven schilderij (17de eeuws) te zien waarop het Beleg van 's-Hertogenbosch staat. 


Centraal staat de expositie die het Stadsarchief ‘s-Hertogenbosch heeft samengesteld rond het thema ‘Macht en Pracht’. Op de expositie zijn historische archiefstukken te zien die te maken hebben met belangrijke en vorstelijke personen in relatie tot ’s-Hertogenbosch. Je kunt denken aan de hertogen van Brabant, maar ook aan prinses Beatrix, en koning Willem-Alexander en koningin Máxima. 

Ook is er een overzicht te zien van foto’s van koninklijke bezoeken aan de stad ’s-Hertogenbosch in de 19e en de 20ste eeuw. Daarnaast is er voor belangstellenden doorlopend een film te zien van 100 jaar koninklijke bezoeken aan ’s-Hertogenbosch. Deze bestaat uit een compilatie van historische films van koninklijke bezoeken. Daarbij zijn ook de oudste bewegende beelden van ’s-Hertogenbosch, namelijk van het bezoek van koningin Wilhelmina en prins Hendrik in 1913. 

Het schilderij waarop het Beleg van 's-Hertogenbosch is te zien, sluit goed aan bij de lezingen van Jan van Boxtel. Van Boxtel vertaalde de Latijnse uitgave van Daniël Heinsius over dit beleg. Om 13.30 uur, 14.30 uur en 15.30 uur zal Jan van Boxtel in de Frederik Hendrikzaal een korte lezing houden over de achtergronden en de totstandkoming van zijn boek. 

Verder zijn er rondleidingen en concerten en kunnen kinderen een mooie gekalligrafeerde akte op perkamentpapier laten voorzien van een mooie lakstempel. De expositie ‘Macht en Pracht’ loopt door tot en met Maritiem ’s-Hertogenbosch: dus ook van dinsdag 17 september tot en met donderdag 19 september, telkens van 09.00 – 16.00 uur en op zaterdag 21 en zondag 22 september (tijdens Maritiem ‘s-Hertogenbosch), telkens van 10.00 – 17.00 uur. De toegang is gratis.

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Koningin op bezoek
- Borrelen met Bernhard

De laatste groeten uit de Meierij...

"Hier heb je nu het einde van mijn tweede reis door de Meierij en ook het einde van alles wat ik in deze landstreek opnieuw heb gezien, gehoord en ondervonden. Verheug je met mij dat ik deze reis zonder enig gevaar en zonder enige tegenspoed volbracht heb."

In maart 2011 ging dominee Stephanus Hanewinckel op pad door de Meierij. In zijn eigen blog deed de dominee (1766-1856) - al twitterend - verslag van zijn eerdere voettocht in 1798. Nu is zijn tocht - en daarmee zijn blog - ten einde. Morgen verschijnt zijn laatste brief online op Reizen door de Meierij.

Dominee Hanewinckel weet de gemoederen ook anderhalve eeuw later behoorlijk bezig te houden. Hij is recht voor zijn raap, kan de ergste gruwelverhalen opdissen over katholieken en wordt toch behoorlijk populair. Zo mag zijn blog rekenen op een flinke groep vaste volgers. Maar ook zijn eigen ansichtkaarten vonden gretig aftrek en vallen ook ruim twee jaar later nog wel eens op de mat van het BHIC. Ook op de speciale Hanewinckel-prijsvraag werd ook enthousiast gereageerd. Kortom, de kritische dominee blijkt zich ook in deze eeuw behoorlijk staande te houden.

Voor de liefhebbers blijft de blog van de dominee online te vinden. Nu zijn reis bijna ten einde is, blikt Hanewinckel nog een paar keer terug met gedachten over de Meierij waarbij hij zaken als godsdienst en bijgeloof onder de loep neemt. Reden genoeg om zijn blog niet helemaal los te laten! En uiteraard neemt Hanewinckel zelf in eigen stijl afscheid in deze blog:

"Ik ben oprecht blij dat ik deze voettocht door de Meierij weer zo goed ten einde heb gebracht. Het heeft mij veel genoegen verschaft, al zou dat genoegen nog veel groter zijn geweest, als ik had mogen ervaren dat er nu meer verdraagzaamheid zou heersen in de Meierij dan vorig jaar, maar helaas!"

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Reizen door de Meijerij
- Door de ogen van Hanewinckel 

Say yes to the (black?) dress

Op weg naar de kerk. Mill en Sint Hubert, 24 april 1993

Voor sommige vrouwen is het bíjna net zo belangrijk als het geven van je ja-woord: welke jurk trek ik aan tijdens mijn bruiloft? NET5 gooit momenteel niet voor niets hoge ogen met Say Yes to the Dress. Trouwen wordt al snel met wit geassocieerd maar wist je dat het vroeger heel gewoon was om in het zwart te trouwen? 

Dat werd al snel duidelijk tijdens de tentoonstelling in Lithoijen, eind vorig jaar. De eerste witte jurk dook daar op in 1923. Daarvoor was zwart de standaardkleur voor de bruidsjurk. Tot de 19de eeuw hulden bruidjes zich in verschillende kleuren. Vaak haalden ze hun beste jurk uit de kast om er geen te moeten kopen. Er wordt wel eens gesteld dat het huwelijk van koningin Victoria hierin verandering bracht; zij huwde in 1840 in een wit, zijden exemplaar. Dan heeft toch nog een krappe eeuw geduurd voordat die trend terug te zien is bij de Nederlandse bruiden.En ook daarna bestaat er niet één stelregel en wordt ook de zwarte jurk nog wel eens uit de kast gehaald.

Bij het BHIC hebben we stapels trouwfoto's in ons archief. Met zeer uiteenlopende bruidsjurken en bruiden. In willekeurige volgorde:

Huwelijk A. Horst-Noest aan de Taalstraat 29 in Vught, 24 juli 1945

Huwelijk A. van Heesch-de Wit in Vught, 7 augustus 1947

Het bruidspaar A. Nederveen van de Esscheweg 71 in Vught, 25 november 1948

Nog niet genoeg gezien? Op Flickr hebben we een mooi setje Trouwen in Brabant voor nog veel meer. Maar die van jou ontbreekt nog! Trouwde jij in de jaren zeventig in spijkerpak? Of koos je voor een traditionele outfit? Scan je trouwfoto in en deel 'em met ons!

Vind je dit leuk? Lees dan ook:
- Bruidjes te kust en te keur
- Vier bruidsparen op één dag

Een gadget uit de jaren vijftig

Vrijdag advertentiedag! 'De elegance zelve', deze volautomatische pen. Een gadget uit de jaren vijftig.

...uit Boxmeers Weekblad, 1955...

Een vingerdruk verandert zwart in rood of blauw in groen, belooft de advertentietekst. Ook beperkt verkrijgbaar in doublé en zilver.

Vind je dit leuk? Bekijk dan ook:
- Gezocht: 12 bekwame koekbakkers
- Geheid dat er in jouw koelkast Hero staat

Ondergedoken ambtenaar van burgerlijke stand

...de kanttekening die vermeldt dat de betreffende ambtenaar is ondergedoken...

Boekenkasten zijn er over vol geschreven; over de Duitse bezetting en de ingrijpende gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Maar vaak zijn het juist die paar regels in de marge die geschiedenis tot leven roepen en opeens heel dichtbij brengen. Zoals die ene kanttekening uit het archief van Vierlingsbeek.

"Hé, dat is opmerkelijk; van augustus '44 tot september '44 worden alle geboorteaktes opeens opgetekend door de Opperwachtmeester van de rijkspolitie", constateert collega Harry van het BHIC. Totdat op één van die pagina's duidelijk wordt waarom dat gebeurt. De ambtenaar van de burgerlijke stand blijkt te zijn ondergedoken. De opperwachtmeester - aanwezig 'ter bezoeking van de gemeente' - besluit de geboorten op te tekenen. Na de bevrijding wordt het alsnog door een 'bevoegd ambtenaar' in de juiste boeken bijgeschreven.

In september 1944 ligt Vierlingsbeek in de frontlinie van de slag om Overloon. Het dorp krijgt het zwaar te verduren. Inwoners moeten hun huizen verlaten en het dorp wordt grotendeels in de as gelegd. Het kasteel De Hattert wordt met de grond gelijk gemaakt en ook de kerk wordt verwoest, samen met bijna een derde van alle woningen.

...geen huwelijksafkondigingen meer uit 1944...

Het is opmerkelijk dat de Vierlingsbeekse archiefbescheiden de oorlog hebben overleefd. Dankzij het doortastend optreden van enkele ambtenaren kon het meeste worden gered. Wel getuigt de desolate toestand van sommige dossiers, aangetast door vocht en granaatscherven, nog van het oorlogsverleden. Ook kon nog net worden voorkomen dat iemand de hele boel opstookte. Desalniettemin is het archief deze oorlogstijd niet zonder kleerscheuren door gekomen. Op geen enkele manier te vergelijken met al het persoonlijke leed maar ook papier draagt al die decennia nadien de littekens van die tijd met zich mee.

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- De slag om Overloon
- De verwoesting van Vierlingsbeek

Leven naast het kamp

...het boek Leven naast het kamp...

Wat doet een dorp als het plotseling wordt geconfronteerd met een nabijgelegen concentratiekamp? De inwoners van het Brabantse Vught moesten leven met Konzentrationslager Herzogenbusch, beter bekend als Kamp Vught. Boyd van Dijk deed onderzoek (onder meer bij het BHIC) en schreef een indrukwekkend boek: Leven naast het kamp.

Ze waren kind aan huis: Vughtenaren bevoorraadden het crematorium met brandstof, pleegden misdaden, maar leverden óók vele hulppakketjes af. Anderen hielden juist grote afstand tot het kamp. Hun levens, getekend door het meest dodelijke kamp van de Lage Landen, staan centraal in deze biografie van een kampdorp. Als je hier klikt, kun je een fragment uit het boek lezen.

...impressie van Vught in de jaren veertig...

Boyd van Dijk (Breda, 1987) studeerde politicologie en geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam. Een halfjaar lang was hij een uitwisselingsstudent aan Sabançi University in Istanbul, Turkije. In 2010 rondde hij een master af aan zijn alma mater en vertrok daarna voor anderhalf jaar naar New York om Europese geschiedenis te gaan studeren aan Columbia University.

Volgende week, op maandag 9 september, wordt in het Bilderberg Garden Hotel in Amsterdam het boek Leven naast het kamp om 18 uur gepresenteerd. Paul Schnabel zal spreken, en Prins Pieter-Christiaan neemt het eerste exemplaar in ontvangst. Meer info over de boekpresentatie vind je hier.

Vind je dit interessant? Lees dan ook:
- Kamp Vught
- Vliegen over Vught in jaren veertig